Перевод: со всех языков на английский

с английского на все языки

domi N F

Толкование Перевод

1 dømi

example, fable

Faroese-English dictionary > dømi
2 dòmi

numb, sleep (v.)

Haitian-English dictionary > dòmi
3 domi

pastor [n]

Papiamento-English dictionary > domi
4 dømi

n. n.

example

(-s, -(r))

Faroese-English dictionary > dømi
5 dòmi

1 numb

2 sleep

Kreyol-angle Diksyonè > dòmi
6 dòmi sou

take advantage of

Haitian-English dictionary > dòmi sou
7 fè dòmi

knock someone out

Haitian-English dictionary > fè dòmi
8 nan dòmi

asleep

Haitian-English dictionary > nan dòmi
9 Mellita, domi adsum

• Honey, I'm home

Latin Quotes (Latin to English) > Mellita, domi adsum
10 al dòmi

to go to bed

Kreyol-angle Diksyonè > al dòmi
11 nan dòmi

asleep

Kreyol-angle Diksyonè > nan dòmi
12 domicilio sm

[domi'tʃiljo] domicilio (-li)
(gen) residence, Dir domicile, (indirizzo) address, place of residence frm

qual è il suo domicilio? — where is your place of residence?

cambiare domicilio — to change one's address

visita a domicilio — (di medico) house call

"recapito a domicilio" — "deliveries"

violazione di domicilio Dir — breaking and entering

Dizionario Italiano-Inglese > domicilio sm
13 dominante

[domi'nante]
1. agg

(colore, nota), (anche) Bio dominant, (opinione) prevailing, (idea) main attr, chief attr, (posizione) dominating attr, (classe, partito) ruling attr

2. sf

Mus dominant

Nuovo dizionario Italiano-Inglese > dominante
14 dominare

[domi'nare]
1. vt

(gen) to dominate, (governare) to rule, (situazione) to control, (passioni, sentimenti) to master

la fortezza domina la pianura — the fortress has a commanding position overlooking the plain

dominare i mari — to rule the seas o waves

è dominato dal padre — he is dominated by his father

da lassù si domina uno stupendo panorama — there is a wonderful view from up there

2. vi (aus avere)

1)

(regnare) dominare (su) — to reign (over)

2)

(primeggiare) dominare su tutti per intelligenza — to excel everyone in intelligence

3. vr (dominarsi)

(controllarsi) to control o.s.

Nuovo dizionario Italiano-Inglese > dominare
15 domus

dŏmus, ūs and i, 2d and 4th decl., f. [Sanscr. damas, house; Gr. root dem-ô, to build, whence domos, des-potês for demspotês; cf. Germ. Zimmer; Eng. timber, etc.], a house, home (for syn. cf. aedes, casa, domicilium, habitatio; mansio, sedes, tectum, tugurium; aedificium, moles). —Forms of the cases.
a.
Sing.
(α).
Nom.:
domus,
Plaut. Am. 1, 1, 206; id. Bacch. 3, 1, 6 al.; Ter. And. 5, 3, 20; id. Eun. 5, 9, 8 al.; Cic. Lael. 27, 103; id. Rep. 1, 43; 3, 9 et saep.—
(β).
Gen., in the comic poets only the ante-class. form domi:
haud quod tui me neque domi distaedeat,
Plaut. Am. 1, 3, 5:
commeminit domi,
id. Trin. 4, 3, 20; cf.:
domi focique fac vicissim ut memineris,
Ter. Eun. 4, 7, 45:
domi cupio (i.q. cupidus sum),
Plaut. Trin. 4, 1, 22; acc. to Don. Ter. l. l.: decora domi, Caecil. ap. Don. l. l.: conviva domi, Afran. ap. Non. 337, 23. But since Varro (except as infra, 2.):
domūs,
Varr. L. L. 5, § 162 Müll. (twice); Cat. 64, 246; Verg. G. 4, 209; id. A. 1, 356; 4, 318; 645; 6, 27; 53; 81; Hor. C. 4, 12, 6; id. S. 2, 5, 108; Ov. M. 2, 737; Stat. S. 5, 2, 77; Suet. Caes. 81 et saep. The uncontr. form domuis, Varr. ap. Non. 491, 22; and Nigidius, acc. to Gell. 4, 16, 1; the form domos, used by Augustus exclusively, acc. to Suet. Aug. 87 (or domuos, acc. to Ritschl; v. Neue Formenl. 1, 362; cf. SENATVOS from senatus in the S. C. de Bacan.).—
(γ).
Dat.:
domo,
Cato R. R. 134, 2; 139; 141, 2; Hor. Ep. 1, 10, 13 (ex conj. Lachm.; also Lucr. 5, 1267);
much more freq. domui,
Caes. B. C. 3, 112, 8; Quint. 1, 10, 32; 7, 1, 53 Spald. and Zumpt N. cr.; Tac. H. 4, 68; Ov. M. 4, 66; id. Tr. 1, 2, 101; 3, 12, 50; id. Pont. 1, 2, 108; 3, 1, 75.—
(δ).
Acc.:
domum,
Plaut. Aul. prol. 3; id. Bacch. 3, 3, 54; Ter. Eun. 2, 3, 90; Cic. Rep. 1, 39; 2, 5; 6, 19; 23; 26 et saep.—Apoc. form do = dô (for dôma): endo suam do, Enn. ap. Diom. p. 436 P.; and ap. Aus. Idyll. 12, 18 (Ann. v. 563 ed. Vahl.).—
(ε).
Voc.: domus, Enn. ap. Cic. Off. 1, 39, 139; id. ap. Cic. de Or. 3, 26, 102; 3, 58, 217; Nov. ap. Non. 510; Verg. A. 2, 241.—
(ζ).
Abl., usually domo, Plaut. Aul. 1, 2, 27; id. Curc. 1, 3, 53 et saep.; Ter. Eun. 5, 5, 18; Cic. Rep. 2, 4; id. Off. 1, 39, 139 (four times) et saep.:
domu,
Plaut. Mil. 2, 1, 48; Cic. Phil. 2, 18, 45; id. Verr. 2, 5, 49, § 128; Inscr. Grut. 599, 8; cf. Quint. 1, 6, 5.—
b.
Plur.
(α).
Nom., only domus, Verg. G. 4, 481; Liv. 3, 32, 2; 42, 1, 10; Suet. Ner. 38.—
(β).
Gen.: domorum ( poet.), Lucr. 1, 354; 489 saep.; Verg. G. 4, 159; id. A. 2, 445;
usually domuum,
Plin. 36, 13, 19, § 88; 8, 57, 82, § 221; Tac. A. 3, 24; 6, 45; Juv. 3, 72; Sen. Ep. 122, 9; Dig. 33, 2, 32, § 2 et saep.—
(γ).
Dat. and abl., only domibus, Varr. L. L. 5, § 160 Müll.; Caes. B. G. 6, 11, 2; id. B. C. 3, 42 fin.; Quint. 9, 4, 4; Tac. A. 3, 6; id. H. 1, 4; id. G. 46; Verg. G. 2, 443; Hor. C. 1, 22, 22; id. S. 2, 6, 71 et saep.—
(δ).
Acc. usually domos, Plaut. Poen. 3, 6, 19; Lucr. 1, 18; 6, 241; Cic. Rep. 1, 13 (twice); Caes. B. G. 1, 30, 3; id. B. C. 3, 82, 4; Sall. C. 12, 3 and 4; Verg. G. 1, 182 et saep. The MSS. often vary between domos and domus; cf. Beier Cic. Off. 2, 18, 64; Drak. Liv. 3, 29, 5; Oud. Suet. Claud. 25; so Verg. A. 1, 140; id. G 4, 446 al. The form domus is certain, Att. ap. Gell. 14, 1, 34; Quadrig. ib. 17, 2, 5; so Cic. Verr. 2, 4, 4, § 7; Liv. 45, 1, 10.—
2.
Adverbial forms.
a.
Domi (also domui in good MSS. of Cic. Cat. 2, 6, 13; id. Tusc. 1, 22, 51; id. Mil. 7, 16; id. Att. 12, 25, 1; id. Off. 3, 26, 99; and Auct. Her. 4, 30, 41; 4, 54, 67;
v. Neue, Formenl. 1, 540),
at home, in the house, Plaut. Am. 2, 1, 12 et saep; Ter. And. 3, 2, 34 et saep.; Cic. Lael. 1, 2; id. Rep. 1, 13; id. Fin. 5, 15, 42 et saep.; Verg. E. 3, 33; Hor. S. 1, 1, 67; id. Ep. 1, 5, 3 et saep.; cf.
opp. foris,
Plaut. Capt. 1, 2, 33; id. Merc. 3, 4, 2 (twice); Cic. Phil. 2, 11, 26; Sall. C. 52, 21 et saep.:
meae domi,
Plaut. Aul. 3, 2, 18; id. Most. 1, 3, 34; id. Mil. 2, 2, 3; Ter. Hec. 2, 2, 15; and in the order domi meae, Cato ap. Charis. p. 101 P.; Plaut. Ep. 4, 1, 36; [p. 610] Cic. Fam. 10, 25 fin.:
tuae domi,
id. ib. 4, 7, 4:
suae domi,
Plaut. Pers. 4, 3, 43;
and in the order domi suae,
Plaut. Truc. 2, 6, 50; Cic. Mil. 7; id. Caecin. 4, 10; Quint. 1, 1, 22 al.:
nostrae domi,
Plaut. Men. 2, 3, 9; id. Poen. 4, 2, 16; Cic. Tusc. 5, 39;
and in the order domi nostrae,
Plaut. Most. 4, 1, 18; Cic. Verr. 2, 2, 2:
alienae domi,
id. Tusc. 1, 22, 51; id. Fam. 4, 7, 4; id. Dom. 40, 105:
domi Caesaris,
id. Att. 1, 12, 3; 2, 7, 3 Orell. N. cr.:
istius domi (educatus),
id. Quint. 5, 21; cf.:
domi illius (fuisti),
id. Div. in Caecil. 18, 58; id. Cluent. 60, 165:
cujus domi fueras,
id. Verr. 2, 5, 42: id. Phil. 2, 14, 35; 2, 19, 48; id. Fam. 9, 3 fin. —
b.
Domum, home, homewards, to the house, Plaut. Am. 1, 1, 40 et saep.; Ter. And. 1, 5, 20 et saep.; Cic. Lael. 3, 12; id. Verr. 1, 9, 25; id. Ac. 1, 3 et saep.; Verg. E. 1, 36; 10, 77 et saep.:
domum meam,
Cic. Att. 1, 1, 3; id. Fam. 9, 19:
domum suam,
Plaut. Am. 2, 2, 31; Cic. Rep. 1, 14; 2, 9; id. Rosc. Am. 18 fin.; Caes. B. G. 2, 10, 4 al.:
domum regiam (comportant),
Sall. J. 76 fin.:
Pomponii domum (venisse),
Cic. Off. 3, 31, 112:
domum Roscii,
id. Rosc. Com. 9, 26:
cujusdam hominis nobilis domum,
id. Or. in Toga Cand. p. 521 ed. Orell.:
domum reditio,
Caes. B. G. 1, 5:
domum concursus,
id. B. C. 1, 53.—When more persons than one are spoken of, the plur. is freq. used:
domos,
Liv. 3, 5; 27, 51; 28, 2; Curt. 9, 8, 1 al.:
domos nostras,
Plaut. Poen. 3, 6, 19:
domos suas,
Sall. J. 66, 3; and: suas domos, Liv 2, 7; but the sing. also:
Suebi domum reverti coeperunt,
Caes. B. G. 1, 54.—Sometimes also with in and acc.:
rex in domum se recepit,
Liv. 44, 45:
in domos atque in tecta refugere,
id. 26, 10:
cur non introeo in nostram domum?
Plaut. Am. 1, 1, 253; id. Capt. 4, 4, 3:
venisse in M. Laecae domum,
Cic. Cat. 1, 4; cf. Caes. B. C. 2, 18, 2; and Suet. Vesp. 5.—
c.
Domo.
(α).
From home, out of the house, Plaut. Am. 1, 3, 4; id. Stich. 1, 1, 29; id. Trin. 4, 3, 3; id. Mil. 4, 2, 7 et saep.; Ter. Eun. 4, 3, 19; id. Phorm. 4, 1, 20; Cic. Rep. 1, 12; id. Fl. 6, 14; id. Or. 26, 89 et saep.—
(β).
For domi, at home, in the house (rare):
domo sibi quaerere remedium,
Cic. Clu. 9, 27:
haec ubi domo nascuntur,
Varr. R. R. 1, 8, 2:
domo se tenere,
Nep. Epam. 10, 3:
domo abditus,
Suet. Caes. 20 tabulae domo asservantur, App. Apol. p. 541.—With in:
in domo furtum factum ab eo, qui domi fuit,
Quint. 5, 10, 16:
rem quam e villa mea surripuit, in domo mea ponat,
Sen. Const. Sap. 7 med.:
in domo sua facere mysteria,
Nep. Alcib. 3 fin.:
quid illuc clamoris obsecro in nostra domo est?
Plaut. Cas. 3, 4, 29; id. Ps. 1, 1, 82; Sen. Cons. ad Marc. 26:
educatus in domo Pericli,
Nep. Alcib. 2; so,
in domo ejus,
id. Lys. 3, 5; Tac. A. 4, 21.—
3.
In colloq. lang.: domi habere aliquid, to have a thing at home, i. e. to have it about one, to have in abundance, to be provided with it, to have or know it one's self:
domi habet animum falsiloquum... Domi dolos, domi delenifica facta, domi fallacias,
Plaut. Mil. 2, 2, 36 sq.:
domi habuit unde disceret,
Ter. Ad. 3, 3, 59 Ruhnk. In a like sense:
id quidem domi est,
Cic. Att. 10, 14, 2; cf. Plaut. Truc. 2, 5, 4: sed quid ego nunc haec ad te, cujus domi nascuntur? glauk eis Athênas, Cic. Fam. 9, 3 fin. —
B.
Poet. transf., any sort of building or abode. So of the labyrinth, Verg. A. 6, 27;
of a sacred grotto,
id. ib. 6, 81;
of the abode of the gods,
id. ib. 10, 1; 101; Ov. M. 4, 736; 6, 269 al.;
of the winds,
Verg. G. 1, 371; Ov. M. 1, 279;
of animals,
Verg. G. 2, 209; id. A. 5, 214; Stat. Th. 1, 367;
of birds,
Verg. A. 8, 235;
of Danaë's prison,
Prop. 2, 20, 12 (3, 13, 12 M.);
of the tomb: marmorea,
Tib. 3, 2, 22;
the same, DOMVS AETERNA,
Inscr. Orell. 1174; 4525 sq.:
AETERNALIS,
ib. 4518 (cf. in Heb. for the grave, Eccl. 12, 5); and:
CERTA,
ib. 4850;
of the body, as the dwelling of the soul,
Ov. M. 15, 159; 458 et saep.
II.
Meton.
A.
In a wider sense, one's native place, country, home. M. Su. Siculus sum Syracusanus. M. So. Ea domus et patria est mihi, Plaut. Men. 5, 9, 10;
so (with patria),
id. Merc. 3, 4, 68; Verg. A. 7, 122; also with patria as an adjective, Plaut. Merc. 5, 1, 2; Ov. M. 11, 269; cf. also Plaut. Mil. 2, 5, 41; Verg. A. 5, 638; Ov. M. 13, 227 al.: domi aetatem agere, opp. patriă procul, Enn. ap. Cic. Fam. 7, 6; cf. Plaut. Ps. 4, 7, 75; id. Capt. 2, 1, 3; id. Poen. 5, 2, 6; Caes. B. G. 1, 18, 6; 1, 20, 2; Cic. Verr. 2, 1, 17; id. Q. Fr. 2, 14 fin.; Sall. C. 17, 4; id. J. 8, 1 et saep.:
legiones reveniunt domum,
Plaut. Am. 1, 1, 33; so id. ib. 52; Cic. Fam. 7, 5; Caes. B. C. 1, 34, 3; Liv. 23, 20 al.:
ut (Galli) domo emigrent,
Caes. B. G. 1, 31, 14:
qui genus? unde domo?
Verg. A. 8, 114; 10, 183.—Hence, the phrases belli domique, and domi militiaeque, in war and peace, v. bellum and militia;
and cf.: noster populus in pace et domi imperat... in bello sic paret, ut, etc.,
Cic. Rep. 1, 40.—
B.
A household, family, race (cf. the Gr. oikos, and the Heb., v. Gesen. Lex. s. h. v. 7):
domus te nostra tota salutat,
Cic. Att. 4, 12; id. Fam. 13, 46; Liv. 3, 32; Quint. 7, 1, 53 (twice); Tac. A. 3, 55; id. Agr. 19; Suet. Aug. 25; Verg. A. 1, 284; 3, 97:
tota domus duo sunt,
Ov. M. 8, 636; id. F. 4, 544; Hor. C. 1, 6, 8; 3, 6, 26; Vulg. Matt. 10, 6 et saep.—Hence,
b.
In philos lang., a philosophical school, sect, Cic. Ac. 1, 4; Sen. Ep. 29 fin.; id. Ben. 5, 15.

Lewis & Short latin dictionary > domus
16 bellum

bellum (ante-class. and poet. duel-lum), i, n. [Sanscr. dva, dvi, dus; cf. Germ. zwei; Engl. two, twice; for the change from initial du- to b-, cf. bis for duis, and v. the letter B, and Varr. L. L. 5, § 73 Mull.; 7, § 49 ib.], war.
I.
Form duellum: duellum, bellum, videlicet quod duabus partibus de victoria contendentibus dimicatur. Inde est perduellis, qui pertinaciter retinet bellum, Paul. ex Fest. p. 66, 17 Mull.:
bellum antea duellum vocatum eo quod duae sunt dimicantium partes... Postea mutata littera dictum bellum,
Isid. Orig. 18, 1, 9: hos pestis necuit, pars occidit illa duellis, Enn. ap. Prisc. p. 9, 861 P. (Ann. v. 549 Vahl.):
legiones reveniunt domum Exstincto duello maximo atque internecatis hostibus,
Plaut. Am. 1, 1, 35:
quae domi duellique male fecisti,
id. As. 3, 2, 13.—So in archaic style, or in citations from ancient documents:
quique agent rem duelli,
Cic. Leg. 2, 8, 21:
aes atque ferrum, duelli instrumenta,
id. ib. 2, 18, 45 (translated from the Platonic laws):
puro pioque duello quaerendas (res) censeo,
Liv. 1, 32, 12 (quoted from ancient transactions); so,
quod duellum populo Romano cum Carthaginiensi est,
id. 22, 10, 2:
victoriaque duelli populi Romani erit,
id. 23, 11, 2:
si duellum quod cum rege Antiocho sumi populus jussit,
id. 36, 2, 2;
and from an ancient inscription' duello magno dirimendo, etc.,
id. 40, 52, 5.— Poet.:
hic... Pacem duello miscuit,
Hor. C. 3, 5, 38:
cadum Marsi memorem duelli,
id. ib. 3, 14, 18:
vacuum duellis Janum Quirini clausit,
id. ib. 4, 15, 8; cf. id. Ep. 1, 2, 7; 2, 1, 254; 2, 2, 98; Ov. F. 6, 201; Juv. 1, 169— [p. 227]
II.
Form bellum.
A.
War, warfare (abstr.), or a war, the war (concr.), i.e. hostilities between two nations (cf. tumultus).
1.
Specifying the enemy.
a.
By adjj. denoting the nation:
omnibus Punicis Siciliensibusque bellis,
Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:
aliquot annis ante secundum Punicum bellum,
id. Ac. 2, 5, 13:
Britannicum bellum,
id. Att. 4, 16, 13:
Gallicum,
id. Prov. Cons. 14, 35:
Germanicum,
Caes. B. G. 3, 28:
Sabinum,
Liv. 1, 26, 4:
Parthicum,
Vell. 2, 46, 2;
similarly: bellum piraticum,
the war against the pirates, Vell. 2, 33, 1.—Sometimes the adj. refers to the leader or king of the enemy:
Sertorianum bellum,
Cic. Phil. 11, 8, 18:
Mithridaticum,
id. Imp. Pomp. 3, 7:
Jugurthinum,
Hor. Epod. 9, 23; Vell. 2, 11, 1;
similarly: bellum regium,
the war against kings, Cic. Imp. Pomp. 17, 50. —Or it refers to the theatre of the war:
bellum Africanum, Transalpinum,
Cic. Imp. Pomp. 10, 28:
Asiaticum,
id. ib. 22, 64:
Africum,
Caes. B. C. 2, 32 fin.:
Actiacum,
Vell. 2, 86, 3:
Hispaniense,
id. 2, 55, 2.—
b.
With gen. of the name of the nation or its leader: bellum Latinorum, the Latin war, i. e. against the Latins, Cic. N. D. 2, 2, 6:
Venetorum,
Caes. B. G. 3, 16:
Helvetiorum,
id. ib. 1, 40 fin.;
1, 30: Ambiorigis,
id. ib. 6, 29, 4:
Pyrrhi, Philippi,
Cic. Phil. 11, 7, 17:
Samnitium,
Liv. 7, 29, 2.—
c.
With cum and abl. of the name.
(α).
Attributively:
cum Jugurtha, cum Cimbris, cum Teutonis bellum,
Cic. Imp. Pomp. 20, 60:
belli causa cum Samnitibus,
Liv. 7, 29, 3:
hunc finem bellum cum Philippo habuit,
id. 33, 35, 12:
novum cum Antiocho instabat bellum,
id. 36, 36, 7; cf. id. 35, 40, 1; 38, 58, 8; 39, 1, 8; 44, 14, 7.—
(β).
With cum dependent on the verb:
quia bellum Aetolis esse dixi cum Aliis,
Plaut. Capt. prol. 59:
novi consules... duo bella habuere... alterum cum Tiburtibus,
Liv. 7, 17, 2; esp. with gero, v. 2. b. a infra.—
d.
With adversus and acc. of the name.
(α).
Attributively:
bellum adversus Philippum,
Liv. 31, 1, 8:
bellum populus adversus Vestinos jussit,
id. 8, 29, 6.—
(β).
With adversus dependent on the verb: quod homines populi Hermunduli adversus populum Romanum bellum fecere, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1: nos pro vobis bellum suscepimus adversus Philippum. Liv. 31, 31, 18:
ut multo acrius adversus duos quam adversus unum pararet bellum,
id. 45, 11, 8:
bellum quod rex adversus Datamem susceperat,
Nep. Dat. 8, 5.—
e.
With contra and acc.:
cum bellum nefarium contra aras et focos, contra vitam fortunasque nostras... non comparari, sed geri jam viderem,
Cic. Phil. 3, 1, 1:
causam belli contra patriam inferendi,
id. ib. 2, 22, 53.—
f.
With in and acc. (very rare):
Athenienses in Peloponnesios sexto et vicesimo anno bellum gerentes,
Nep. Lys. 1, 1.—
g.
With inter and acc.:
hic finis belli inter Romanos ac Persea fuit,
Liv. 45, 9, 2.—
h.
With apud and acc.:
secutum est bellum gestum apud Mutinam,
Nep. Att. 9, 1.—
k.
With dat. of the enemy after inferre and facere, v. 2. a. k infra.—
2.
With verbs.
a.
Referring to the beginning of the war.
(α).
Bellum movere or commovere, to bring about, stir up a war:
summa erat observatio in bello movendo,
Cic. Off. 1, 11, 37:
bellum commotum a Scapula,
id. Fam. 9, 13, 1:
nuntiabant alii... in Apulia servile bellum moveri,
Sall. C. 30, 2:
is primum Volscis bellum in ducentos amplius... annos movit,
Liv. 1, 53, 2:
insequenti anno Veiens bellum motum,
id. 4, 58, 6:
dii pium movere bellum,
id. 8, 6, 4; cf. Verg. A. 10, 627; id. G. 1, 509; so,
concitare,
Liv. 7, 27, 5; and ciere ( poet.), Verg. A. 1, 541; 6, 829; 12, 158.—
(β).
Bellum parare, comparare, apparare, or se praeparare bello, to prepare a war, or for a war:
cum tam pestiferum bellum pararet,
Cic. Att. 9, 13, 3:
bellum utrimque summopere parabatur,
Liv. 1, 23, 1; cf. id. 45, 11, 8 (v. II. A. 1. d. b supra); Nep. Hann. 2, 6; Quint. 12, 3, 5; Ov. M. 7, 456; so,
parare alicui,
Nep. Alcib. 9, 5:
bellum terra et mari comparat,
Cic. Att. 10, 4, 3:
tantum bellum... Cn. Pompeius extrema hieme apparavit, ineunte vere suscepit, media aestate confecit,
id. Imp. Pomp. 12, 3, 5:
bellum omnium consensu apparari coeptum,
Liv. 4, 55, 7:
numquam imperator ita paci credit, ut non se praeparet bello,
Sen. Vit. Beat. 26, 2.—
(γ).
Bellum differre, to postpone a war:
nec jam poterat bellum differri,
Liv. 2, 30, 7:
mors Hamilcaris et pueritia Hannibalis distulerunt bellum,
id. 21, 2, 3; cf. id. 5, 5, 3.—
(δ).
Bellum sumere, to undertake, begin a war (not in Caesar):
omne bellum sumi facile, ceterum aegerrume desinere,
Sall. J. 83, 1:
prius tamen omnia pati decrevit quam bellum sumere,
id. ib. 20, 5:
de integro bellum sumit,
id. ib. 62, 9:
iis haec maxima ratio belli sumendi fuerat,
Liv. 38, 19, 3:
sumi bellum etiam ab ignavis, strenuissimi cujusque periculo geri,
Tac. H. 4, 69; cf. id. A. 2, 45; 13, 34; 15, 5; 15, 7; id. Agr. 16.—
(ε).
Bellum suscipere (rarely inire), to undertake, commence a war, join in a war:
bellum ita suscipiatur ut nihil nisi pax quaesita videatur,
Cic. Off. 1, 23, 80:
suscipienda quidem bella sunt ob eam causam ut, etc.,
id. ib. 1, 11, 35:
judicavit a plerisque ignoratione... bellum esse susceptum,
join, id. Marcell. 5, 13; id. Imp. Pomp. 12, 35 (v. supra):
cum avertisset plebem a suscipiendo bello,
undertaking, Liv. 4, 58, 14:
senatui cum Camillo agi placuit ut bellum Etruscum susciperet,
id. 6, 9, 5:
bella non causis inita, sed ut eorum merces fuit,
Vell. 2, 3, 3.—
(ζ).
Bellum consentire = bellum consensu decernere, to decree a war by agreement, to ratify a declaration of war (rare):
consensit et senatus bellum,
Liv. 8, 6, 8:
bellum erat consensum,
id. 1, 32, 12.—
(η).
Bellum alicui mandare, committere, decernere, dare, gerendum dare, ad aliquem deferre, or aliquem bello praeficere, praeponere, to assign a war to one as a commander, to give one the chief command in a war:
sed ne tum quidem populus Romanus ad privatum detulit bellum,
Cic. Phil. 11, 8, 18:
populus Romanus consuli... bellum gerendum dedit,
id. ib.:
cur non... eidem... hoc quoque bellum regium committamus?
id. Imp. Pomp. 17, 50:
Camillus cui id bellum mandatum erat,
Liv. 5, 26, 3:
Volscum bellum M. Furio extra ordinem decretum,
id. 6, 22, 6:
Gallicum bellum Popilio extra ordinem datum,
id. 7, 23, 2:
quo die a vobis maritimo bello praepositus est imperator,
Cic. Imp. Pomp. 15, 44:
cum ei (bello) imperatorem praeficere possitis, in quo sit eximia belli scientia,
id. ib. 16, 49:
hunc toti bello praefecerunt,
Caes. B. G. 5, 11 fin.:
alicui bellum suscipiendum dare,
Cic. Imp. Pomp. 19, 58:
bellum administrandum permittere,
id. ib. 21, 61.—
(θ).
Bellum indicere alicui, to declare war against (the regular expression; coupled with facere in the ancient formula of the pater patratus), also bellum denuntiare: ob eam rem ego... populo Hermundulo... bellum (in)dico facioque, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1:
ob eam rem ego populusque Romanus populis... Latinis bellum indico facioque,
Liv. 1, 32, 13:
Corinthiis bellum indicamus an non?
Cic. Inv. 1, 12, 17:
ex quo intellegi potest, nullum bellum esse justum nisi quod aut rebus repetitis geratur, aut denuntiatum ante sit et indictum,
id. Off. 1, 11, 36; id. Rep. 3, 23, 35:
bellum indici posse existimabat,
Liv. 1, 22, 4:
ni reddantur (res) bellum indicere jussos,
id. 1, 22, 6:
ut... nec gererentur solum sed etiam indicerentur bella aliquo ritu, jus... descripsit quo res repetuntur,
id. 1, 32, 5; cf. id. 1, 32, 9; 2, 18, 11; 2, 38, 5; Verg. A. 7, 616.—
(κ).
Bellum inferre alicui (cf. contra aliquem, 1. e. supra; also bellum facere; absol., with dat., or with cum and abl.), to begin a war against ( with), to make war on:
Denseletis nefarium bellum intulisti,
Cic. Pis. 34, 84:
ei civitati bellum indici atque inferri solere,
id. Verr. 2, 1, 31, § 79:
qui sibi Galliaeque bellum intulissent,
Caes. B. G. 4, 16; Nep. Them. 2, 4; Verg. A. 3, 248:
bellumne populo Romano Lampsacena civitas facere conabatur?
Cic. Verr. 2, 1, 31, § 79:
bellum patriae faciet,
id. Mil. 23, 63; id. Cat. 3, 9, 22:
civitatem Eburonum populo Romano bellum facere ausam,
Caes. B. G. 5, 28; cf. id. ib. 7, 2;
3, 29: constituit bellum facere,
Sall. C. 26, 5; 24, 2:
occupant bellum facere,
they are the first to begin the war, Liv. 1, 14, 4:
ut bellum cum Priscis Latinis fieret,
id. 1, 32, 13:
populus Palaepolitanis bellum fieri jussit,
id. 8, 22, 8; cf. Nep. Dion, 4, 3; id. Ages. 2, 1.— Coupled with instruere, to sustain a war:
urbs quae bellum facere atque instruere possit,
Cic. Agr. 2, 28, 77.—Bellum facere had become obsolete at Seneca's time, Sen. Ep. 114, 17.—
(λ).
Bellum oritur or exoritur, a war begins:
subito bellum in Gallia ex, ortum est,
Caes. B. G. 3, 7:
aliud multo propius bellum ortum,
Liv. 1, 14, 4:
Veiens bellum exortum,
id. 2, 53, 1.—

bellum
(ante-class. and poet.
duel-lum
), i, n. [Sanscr. dva, dvi, dus; cf. Germ. zwei; Engl. two, twice; for the change from initial du- to b-, cf. bis for duis, and v. the letter B, and Varr. L. L. 5, § 73 Mull.; 7, § 49 ib.], war.
I.
Form duellum: duellum, bellum, videlicet quod duabus partibus de victoria contendentibus dimicatur. Inde est perduellis, qui pertinaciter retinet bellum, Paul. ex Fest. p. 66, 17 Mull.:
bellum antea duellum vocatum eo quod duae sunt dimicantium partes... Postea mutata littera dictum bellum,
Isid. Orig. 18, 1, 9: hos pestis necuit, pars occidit illa duellis, Enn. ap. Prisc. p. 9, 861 P. (Ann. v. 549 Vahl.):
legiones reveniunt domum Exstincto duello maximo atque internecatis hostibus,
Plaut. Am. 1, 1, 35:
quae domi duellique male fecisti,
id. As. 3, 2, 13.—So in archaic style, or in citations from ancient documents:
quique agent rem duelli,
Cic. Leg. 2, 8, 21:
aes atque ferrum, duelli instrumenta,
id. ib. 2, 18, 45 (translated from the Platonic laws):
puro pioque duello quaerendas (res) censeo,
Liv. 1, 32, 12 (quoted from ancient transactions); so,
quod duellum populo Romano cum Carthaginiensi est,
id. 22, 10, 2:
victoriaque duelli populi Romani erit,
id. 23, 11, 2:
si duellum quod cum rege Antiocho sumi populus jussit,
id. 36, 2, 2;
and from an ancient inscription' duello magno dirimendo, etc.,
id. 40, 52, 5.— Poet.:
hic... Pacem duello miscuit,
Hor. C. 3, 5, 38:
cadum Marsi memorem duelli,
id. ib. 3, 14, 18:
vacuum duellis Janum Quirini clausit,
id. ib. 4, 15, 8; cf. id. Ep. 1, 2, 7; 2, 1, 254; 2, 2, 98; Ov. F. 6, 201; Juv. 1, 169— [p. 227]
II.
Form bellum.
A.
War, warfare (abstr.), or a war, the war (concr.), i.e. hostilities between two nations (cf. tumultus).
1.
Specifying the enemy.
a.
By adjj. denoting the nation:
omnibus Punicis Siciliensibusque bellis,
Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:
aliquot annis ante secundum Punicum bellum,
id. Ac. 2, 5, 13:
Britannicum bellum,
id. Att. 4, 16, 13:
Gallicum,
id. Prov. Cons. 14, 35:
Germanicum,
Caes. B. G. 3, 28:
Sabinum,
Liv. 1, 26, 4:
Parthicum,
Vell. 2, 46, 2;
similarly: bellum piraticum,
the war against the pirates, Vell. 2, 33, 1.—Sometimes the adj. refers to the leader or king of the enemy:
Sertorianum bellum,
Cic. Phil. 11, 8, 18:
Mithridaticum,
id. Imp. Pomp. 3, 7:
Jugurthinum,
Hor. Epod. 9, 23; Vell. 2, 11, 1;
similarly: bellum regium,
the war against kings, Cic. Imp. Pomp. 17, 50. —Or it refers to the theatre of the war:
bellum Africanum, Transalpinum,
Cic. Imp. Pomp. 10, 28:
Asiaticum,
id. ib. 22, 64:
Africum,
Caes. B. C. 2, 32 fin.:
Actiacum,
Vell. 2, 86, 3:
Hispaniense,
id. 2, 55, 2.—
b.
With gen. of the name of the nation or its leader: bellum Latinorum, the Latin war, i. e. against the Latins, Cic. N. D. 2, 2, 6:
Venetorum,
Caes. B. G. 3, 16:
Helvetiorum,
id. ib. 1, 40 fin.;
1, 30: Ambiorigis,
id. ib. 6, 29, 4:
Pyrrhi, Philippi,
Cic. Phil. 11, 7, 17:
Samnitium,
Liv. 7, 29, 2.—
c.
With cum and abl. of the name.
(α).
Attributively:
cum Jugurtha, cum Cimbris, cum Teutonis bellum,
Cic. Imp. Pomp. 20, 60:
belli causa cum Samnitibus,
Liv. 7, 29, 3:
hunc finem bellum cum Philippo habuit,
id. 33, 35, 12:
novum cum Antiocho instabat bellum,
id. 36, 36, 7; cf. id. 35, 40, 1; 38, 58, 8; 39, 1, 8; 44, 14, 7.—
(β).
With cum dependent on the verb:
quia bellum Aetolis esse dixi cum Aliis,
Plaut. Capt. prol. 59:
novi consules... duo bella habuere... alterum cum Tiburtibus,
Liv. 7, 17, 2; esp. with gero, v. 2. b. a infra.—
d.
With adversus and acc. of the name.
(α).
Attributively:
bellum adversus Philippum,
Liv. 31, 1, 8:
bellum populus adversus Vestinos jussit,
id. 8, 29, 6.—
(β).
With adversus dependent on the verb: quod homines populi Hermunduli adversus populum Romanum bellum fecere, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1: nos pro vobis bellum suscepimus adversus Philippum. Liv. 31, 31, 18:
ut multo acrius adversus duos quam adversus unum pararet bellum,
id. 45, 11, 8:
bellum quod rex adversus Datamem susceperat,
Nep. Dat. 8, 5.—
e.
With contra and acc.:
cum bellum nefarium contra aras et focos, contra vitam fortunasque nostras... non comparari, sed geri jam viderem,
Cic. Phil. 3, 1, 1:
causam belli contra patriam inferendi,
id. ib. 2, 22, 53.—
f.
With in and acc. (very rare):
Athenienses in Peloponnesios sexto et vicesimo anno bellum gerentes,
Nep. Lys. 1, 1.—
g.
With inter and acc.:
hic finis belli inter Romanos ac Persea fuit,
Liv. 45, 9, 2.—
h.
With apud and acc.:
secutum est bellum gestum apud Mutinam,
Nep. Att. 9, 1.—
k.
With dat. of the enemy after inferre and facere, v. 2. a. k infra.—
2.
With verbs.
a.
Referring to the beginning of the war.
(α).
Bellum movere or commovere, to bring about, stir up a war:
summa erat observatio in bello movendo,
Cic. Off. 1, 11, 37:
bellum commotum a Scapula,
id. Fam. 9, 13, 1:
nuntiabant alii... in Apulia servile bellum moveri,
Sall. C. 30, 2:
is primum Volscis bellum in ducentos amplius... annos movit,
Liv. 1, 53, 2:
insequenti anno Veiens bellum motum,
id. 4, 58, 6:
dii pium movere bellum,
id. 8, 6, 4; cf. Verg. A. 10, 627; id. G. 1, 509; so,
concitare,
Liv. 7, 27, 5; and ciere ( poet.), Verg. A. 1, 541; 6, 829; 12, 158.—
(β).
Bellum parare, comparare, apparare, or se praeparare bello, to prepare a war, or for a war:
cum tam pestiferum bellum pararet,
Cic. Att. 9, 13, 3:
bellum utrimque summopere parabatur,
Liv. 1, 23, 1; cf. id. 45, 11, 8 (v. II. A. 1. d. b supra); Nep. Hann. 2, 6; Quint. 12, 3, 5; Ov. M. 7, 456; so,
parare alicui,
Nep. Alcib. 9, 5:
bellum terra et mari comparat,
Cic. Att. 10, 4, 3:
tantum bellum... Cn. Pompeius extrema hieme apparavit, ineunte vere suscepit, media aestate confecit,
id. Imp. Pomp. 12, 3, 5:
bellum omnium consensu apparari coeptum,
Liv. 4, 55, 7:
numquam imperator ita paci credit, ut non se praeparet bello,
Sen. Vit. Beat. 26, 2.—
(γ).
Bellum differre, to postpone a war:
nec jam poterat bellum differri,
Liv. 2, 30, 7:
mors Hamilcaris et pueritia Hannibalis distulerunt bellum,
id. 21, 2, 3; cf. id. 5, 5, 3.—
(δ).
Bellum sumere, to undertake, begin a war (not in Caesar):
omne bellum sumi facile, ceterum aegerrume desinere,
Sall. J. 83, 1:
prius tamen omnia pati decrevit quam bellum sumere,
id. ib. 20, 5:
de integro bellum sumit,
id. ib. 62, 9:
iis haec maxima ratio belli sumendi fuerat,
Liv. 38, 19, 3:
sumi bellum etiam ab ignavis, strenuissimi cujusque periculo geri,
Tac. H. 4, 69; cf. id. A. 2, 45; 13, 34; 15, 5; 15, 7; id. Agr. 16.—
(ε).
Bellum suscipere (rarely inire), to undertake, commence a war, join in a war:
bellum ita suscipiatur ut nihil nisi pax quaesita videatur,
Cic. Off. 1, 23, 80:
suscipienda quidem bella sunt ob eam causam ut, etc.,
id. ib. 1, 11, 35:
judicavit a plerisque ignoratione... bellum esse susceptum,
join, id. Marcell. 5, 13; id. Imp. Pomp. 12, 35 (v. supra):
cum avertisset plebem a suscipiendo bello,
undertaking, Liv. 4, 58, 14:
senatui cum Camillo agi placuit ut bellum Etruscum susciperet,
id. 6, 9, 5:
bella non causis inita, sed ut eorum merces fuit,
Vell. 2, 3, 3.—
(ζ).
Bellum consentire = bellum consensu decernere, to decree a war by agreement, to ratify a declaration of war (rare):
consensit et senatus bellum,
Liv. 8, 6, 8:
bellum erat consensum,
id. 1, 32, 12.—
(η).
Bellum alicui mandare, committere, decernere, dare, gerendum dare, ad aliquem deferre, or aliquem bello praeficere, praeponere, to assign a war to one as a commander, to give one the chief command in a war:
sed ne tum quidem populus Romanus ad privatum detulit bellum,
Cic. Phil. 11, 8, 18:
populus Romanus consuli... bellum gerendum dedit,
id. ib.:
cur non... eidem... hoc quoque bellum regium committamus?
id. Imp. Pomp. 17, 50:
Camillus cui id bellum mandatum erat,
Liv. 5, 26, 3:
Volscum bellum M. Furio extra ordinem decretum,
id. 6, 22, 6:
Gallicum bellum Popilio extra ordinem datum,
id. 7, 23, 2:
quo die a vobis maritimo bello praepositus est imperator,
Cic. Imp. Pomp. 15, 44:
cum ei (bello) imperatorem praeficere possitis, in quo sit eximia belli scientia,
id. ib. 16, 49:
hunc toti bello praefecerunt,
Caes. B. G. 5, 11 fin.:
alicui bellum suscipiendum dare,
Cic. Imp. Pomp. 19, 58:
bellum administrandum permittere,
id. ib. 21, 61.—
(θ).
Bellum indicere alicui, to declare war against (the regular expression; coupled with facere in the ancient formula of the pater patratus), also bellum denuntiare: ob eam rem ego... populo Hermundulo... bellum (in)dico facioque, Cincius ap. Gell. 16, 14, 1:
ob eam rem ego populusque Romanus populis... Latinis bellum indico facioque,
Liv. 1, 32, 13:
Corinthiis bellum indicamus an non?
Cic. Inv. 1, 12, 17:
ex quo intellegi potest, nullum bellum esse justum nisi quod aut rebus repetitis geratur, aut denuntiatum ante sit et indictum,
id. Off. 1, 11, 36; id. Rep. 3, 23, 35:
bellum indici posse existimabat,
Liv. 1, 22, 4:
ni reddantur (res) bellum indicere jussos,
id. 1, 22, 6:
ut... nec gererentur solum sed etiam indicerentur bella aliquo ritu, jus... descripsit quo res repetuntur,
id. 1, 32, 5; cf. id. 1, 32, 9; 2, 18, 11; 2, 38, 5; Verg. A. 7, 616.—
(κ).
Bellum inferre alicui (cf. contra aliquem, 1. e. supra; also bellum facere; absol., with dat., or with cum and abl.), to begin a war against ( with), to make war on:
Denseletis nefarium bellum intulisti,
Cic. Pis. 34, 84:
ei civitati bellum indici atque inferri solere,
id. Verr. 2, 1, 31, § 79:
qui sibi Galliaeque bellum intulissent,
Caes. B. G. 4, 16; Nep. Them. 2, 4; Verg. A. 3, 248:
bellumne populo Romano Lampsacena civitas facere conabatur?
Cic. Verr. 2, 1, 31, § 79:
bellum patriae faciet,
id. Mil. 23, 63; id. Cat. 3, 9, 22:
civitatem Eburonum populo Romano bellum facere ausam,
Caes. B. G. 5, 28; cf. id. ib. 7, 2;
3, 29: constituit bellum facere,
Sall. C. 26, 5; 24, 2:
occupant bellum facere,
they are the first to begin the war, Liv. 1, 14, 4:
ut bellum cum Priscis Latinis fieret,
id. 1, 32, 13:
populus Palaepolitanis bellum fieri jussit,
id. 8, 22, 8; cf. Nep. Dion, 4, 3; id. Ages. 2, 1.— Coupled with instruere, to sustain a war:
urbs quae bellum facere atque instruere possit,
Cic. Agr. 2, 28, 77.—Bellum facere had become obsolete at Seneca's time, Sen. Ep. 114, 17.—
(λ).
Bellum oritur or exoritur, a war begins:
subito bellum in Gallia ex, ortum est,
Caes. B. G. 3, 7:
aliud multo propius bellum ortum,
Liv. 1, 14, 4:
Veiens bellum exortum,
id. 2, 53, 1.—
b.
Referring to the carrying on of the war: bellum gerere, to carry on a war; absol., with cum and abl., per and acc., or in and abl. (cf.:
bellum gerere in aliquem, 1. a. and f. supra): nisi forte ego vobis... cessare nunc videor cum bella non gero,
Cic. Sen. 6, 18:
cum Celtiberis, cum Cimbris bellum ut cum inimicis gerebatur,
id. Off. 1, 12, 38:
cum ei bellum ut cum rege Perse gereret obtigisset,
id. Div. 1, 46, 103:
erant hae difficultates belli gerendi,
Caes. B. G. 3, 10:
bellum cum Germanis gerere constituit,
id. ib. 4, 6:
Cn. Pompeius in extremis terris bellum gerebat,
Sall. C. 16, 5:
bellum quod Hannibale duce Carthaginienses cum populo Romano gessere,
Liv. 21, 1, 1:
alter consul in Sabinis bellum gessit,
id. 2, 62, 3:
de exercitibus per quos id bellum gereretur,
id. 23, 25, 5:
Chabrias bella in Aegypto sua sponte gessit,
Nep. Chabr, 2, 1.—Sometimes bellum administrare only of the commander, Cic. Imp. Pomp. 15, 43; Nep. Chabr. 2, 1. —Also (very rare):
bellum bellare,
Liv. 8, 40, 1 (but belligerantes is absol., Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38; Ann. v. 201 Vahl.);
in the same sense: bellum agere,
Nep. Hann. 8, 3. —As a synonym:
bello persequi aliquem,
Nep. Con. 4, 1; cf. Liv. 3, 25, 3.—
(β).
Trahere or ducere bellum, to protract a war:
necesse est enim aut trahi id bellum, aut, etc.,
Cic. Att. 10, 8, 2:
bellum trahi non posse,
Sall. J. 23, 2:
belli trahendi causa,
Liv. 5, 11, 8:
morae qua trahebant bellum paenitebat,
id. 9, 27, 5:
suadere institui ut bellum duceret,
Cic. Fam. 7, 3, 2:
bellum enim ducetur,
id. ad Brut. 1, 18, 6; Nep. Alcib. 8, 1; id. Dat. 8, 4;
similarly: cum his molliter et per dilationes bellum geri oportet?
Liv. 5, 5, 1.—
(γ).
Bellum repellere, defendere, or propulsare, to ward off, defend one ' s self against a war:
bellum Gallicum C. Caesare imperatore gestum est, antea tantummodo repulsum,
Cic. Prov. Cons. 13, 32:
quod bellum non intulerit sed defenderit,
Caes. B. G. 1, 44:
Samnitium vix a se ipsis eo tempore propulsantium bellum,
Liv. 8, 37, 5.—
c.
Referring to the end of a war.
(α).
Bellum deponere, ponere, or omittere, to give up, discontinue a war:
in quo (i.e. bello) et gerendo et deponendo jus ut plurimum valeret lege sanximus,
Cic. Leg. 2, 14, 34:
(bellum) cum deponi victores velint,
Sall. J. 83, 1:
bellum decem ferme annis ante depositum erat,
Liv. 31, 1, 8:
nos depositum a vobis bellum et ipsi omisimus,
id. 31, 31, 19:
dicit posse condicionibus bellum poni,
Sall. J. 112, 1:
bellum grave cum Etruria positum est,
id. H. Fragm. 1, 9 Dietsch:
velut posito bello,
Liv. 1, 53, 5:
manere bellum quod positum simuletur,
id. 1, 53, 7:
posito ubique bello,
Tac. H. 2, 52; cf. Hor. Ep. 2, 1, 93; Verg. A. 1, 291:
omisso Romano bello Porsinna filium Arruntem Ariciam... mittit,
Liv. 2, 14, 5.—
(β).
Bellum componere, to end a war by agreement, make peace:
timerent ne bellum componeretur,
Cic. Fam. 10, 33, 3:
si bellum compositum foret,
Sall. J. 97, 2:
belli componendi licentiam,
id. ib. 103, 3; cf. Nep. Ham. 1, 5; id. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Verg. A. 12, 109;
similarly: bellum sedare,
Nep. Dat. 8, 5.—
(γ).
Bellum conficere, perficere, finire, to finish, end a war; conficere (the most usual term) and perficere, = to finish a war by conquering; finire (rare), without implying success:
is bellum confecerit qui Antonium oppresserit,
Cic. Fam. 11, 12, 2:
bellumque maximum conficies,
id. Rep. 6, 11, 11:
confecto Mithridatico bello,
id. Prov. Cons. 11, 27; cf. id. Fam. 5, 10, 3; id. Imp. Pomp. 14, 42:
quo proelio... bellum Venetorum confectum est,
Caes. B. G. 3, 16; cf. id. ib. 1, 30; 1, 44; 1, 54; 3, 28;
4, 16: bello confecto de Rhodiis consultum est,
Sall. C. 51, 5; cf. id. J. 36, 1; 114, 3:
neminem nisi bello confecto pecuniam petiturum esse,
Liv. 24, 18, 11; cf. id. 21, 40, 11; 23, 6, 2; 31, 47, 4; 32, 32, 6;
36, 2, 3: bello perfecto,
Caes. B. C. 3, 18, 5; Liv. 1, 38, 3:
se quo die hostem vidisset perfecturum (i. e. bellum),
id. 22, 38, 7; 31, 4, 2; cf. id. 3, 24, 1; 34, 6, 12; Just. 5, 2, 11:
neque desiturum ante... quam finitum aliqua tolerabili condicione bellum videro,
Liv. 23, 12, 10: finito ex maxima parte.. [p. 228] italico bello, Vell. 2, 17, 1; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 6; 24, 1, 8; Verg. A. 11, 116.—
d.
Less usual connections:
bellum delere: non modo praesentia sed etiam futura bella delevit,
Cic. Lael. 3, 11; cf. Nep. Alcib. 8, 4:
alere ac fovere bellum,
Liv. 42, 11, 5:
bellum navare alicui,
Tac. H. 5, 25:
spargere,
id. A. 3, 21; id. Agr. 38; Luc. 2, 682:
serere,
Liv. 21, 10, 4:
circumferre,
Tac. A. 13, 37:
exercere,
id. ib. 6, 31:
quam celeriter belli impetus navigavit ( = quam celeriter navale bellum gestum est),
Cic. Imp. Pomp. 12, 34; so Flor. 2, 2, 17:
bellum ascendit in rupes,
id. 4, 12, 4:
bellum serpit in proximos,
id. 2, 9, 4; cf. id. 2, 2, 15:
bella narrare,
Cic. Or. 9, 30:
canere bella,
Quint. 10, 1, 91:
bella legere,
Cic. Imp. Pomp. 10, 28.—
3.
As object denoting place or time.
a.
Proficisci ad bellum, to depart for the war.
(α).
Of the commander:
consul sortitu ad bellum profectus,
Cic. Phil. 14, 2, 4; cf. id. Cat. 1, 13, 33:
ipse ad bellum Ambiorigis profectus,
Caes. B. G. 6, 29, 4:
ut duo ex tribunis ad bellum proficiscerentur,
Liv. 4, 45, 7; cf. id. 6, 2, 9: Nep. Alcib. 4, 1; Sall. H. 2, 96 Dietsch. —Post-class.:
in bellum,
Just. 2, 11, 9; Gell. 17, 9, 8.—
(β).
Of persons partaking in a war:
si proficiscerer ad bellum,
Cic. Fam. 7, 3, 1. —
b.
Ad bellum mittere, of the commander, Cic. Imp. Pomp. 17, 50; 21, 62.—
c.
In bella ruere, Verg. A. 7, 782; 9, 182:
in bella sequi,
id. ib. 8, 547.—
d.
Of time.
(α).
In the locative case belli, in war, during war; generally with domi ( = domi militiaeque):
valete, judices justissimi, domi bellique duellatores,
Plaut. Capt. prol. 68; so,
domi duellique,
id. As. 3, 2, 13 (v. I. supra):
quibuscunque rebus vel belli vel domi poterunt rem publicam augeant,
Cic. Off. 2, 24, 85:
paucorum arbitrio belli domique agitabatur,
Sall. J. 41, 7:
animus belli ingens, domi modicus,
id. ib. 63, 2; Liv. 2, 50, 11; 1, 36, 6; so id. 3, 43, 1; cf.:
bello domique,
id. 1, 34, 12:
domi belloque,
id. 9, 26, 21; and:
neque bello, neque domi,
id. 4, 35, 3.—Without domi:
simul rem et gloriam armis belli repperi,
Ter. Heaut. 1, 1, 60 (where belli may be taken with gloriam; cf.
Wagn. ad loc.): magnae res temporibus illis a fortissimis viris... belli gerebantur,
Cic. Rep. 2, 32, 86.—
(β).
In bello or in bellis, during war or wars, in the war, in the wars; with adj.:
ad haec quae in civili bello fecerit,
Cic. Phil. 2, 19, 47; cf. id. ib. 14, 8, 22:
in ipso bello eadem sensi,
id. Marcell. 5, 14:
in Volsco bello virtus enituit,
Liv. 2, 24, 8:
in eo bello,
id. 23, 46, 6:
in Punicis bellis, Plin.8, 14, 14, § 37: in bello Trojano,
id. 30, 1, 2, § 5.—Without adj.:
ut fit in bello, capitur alter filius,
Plaut. Capt. prol. 25:
qui in bello occiderunt,
Cic. Fam. 9, 5, 2:
quod in bello saepius vindicatum est in eos, etc.,
Sall. C. 9, 4:
non in bello solum, sed etiam in pace,
Liv. 1, 15, 8; 2, 23, 2:
in bello parta,
Quint. 5, 10, 42; 12, 1, 28.—
(γ).
Abl. bello or bellis = in bello or in bellis (freq.); with adjj.: nos semper omnibus Punicis Siciliensibusque bellis amicitiam fidemque populi Romani secuti sumus. Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:
bello Italico,
id. Pis. 36, 87:
Veienti bello,
id. Div. 1, 44, 100:
domestico bello,
id. Planc. 29, 70:
qui Volsco, Aurunco Sabinoque militassent bello,
Liv. 23, 12, 11:
victor tot intra paucos dies bellis,
id. 2, 27, 1:
nullo bello, multis tamen proeliis victus,
id. 9, 18, 9:
bello civili,
Quint. 11, 1, 36.—With gen.:
praesentiam saepe divi suam declarant, ut et apud Regillum bello Latinorum,
Cic. N. D. 2, 2, 6:
suam felicitatem Helvetiorum bello esse perspectam,
Caes. B. G. 1, 40.—Without attrib.:
qui etiam bello victis regibus regna reddere consuevit,
Cic. Sest. 26, 57:
res pace belloque gestas,
Liv. 2, 1, 1:
egregieque rebus bello gestis,
id. 1, 33, 9; so id. 23, 12, 11:
ludi bello voti,
id. 4, 35. 3:
princeps pace belloque,
id. 7, 1, 9:
Cotyn bello juvisse Persea,
id. 45, 42, 7:
bello parta,
Quint. 5, 10, 15; cf. id. 7, 4, 22; Ov. M. 8, 19.—
(δ).
Inter bellum (rare):
cujus originis morem necesse est... inter bellum natum esse,
Liv. 2, 14, 2:
inter haec bella consules... facti,
id. 2, 63, 1.—
4.
Bellum in attributive connection.
a.
Justum bellum.
(α).
A righteous war, Cic. Off. 1, 11, 36 (v. II. A. 2. a. th supra):
justum piumque bellum,
Liv. 1, 23, 4:
non loquor apud recusantem justa bella populum,
id. 7, 30, 17; so Ov. M. 8, 58; cf.: illa injusta sunt bella quae sine causa suscepta sunt, Cic. Rep. 3, 23, 35.—
(β).
A regular war (opp. a raid, etc.):
in fines Romanos excucurrerunt, populabundi magis quam justi more belli,
Liv. 1, 15, 1.—
b.
For the different kinds of war: domesticum, civile, intestinum, externum, navale, maritimum, terra marique gestum, servile, sociale; v. hh. vv.—
c.
Belli eventus or exitus, the result of a war:
quicunque belli eventus fuisset,
Cic. Marcell. 8, 24:
haud sane alio animo belli eventum exspectabant,
Sall. C. 37, 9:
eventus tamen belli minus miserabilem dimicationem fecit,
Liv. 1, 23, 2; cf. id. 7, 11, 1:
exitus hujus calamitosissimi belli,
Cic. Fam. 6, 21, 1:
cum esset incertus exitus et anceps fortuna belli,
id. Marcell. 5, 15; so id. Off. 2, 8,:
Britannici belli exitus exspectatur,
id. Att. 4, 16, 13:
cetera bella maximeque Veiens incerti exitus erant,
Liv. 5, 16, 8.—
d.
Fortuna belli, the chances of war:
adeo varia fortuna belli ancepsque Mars fuit ut,
Liv. 21, 1, 2; cf. Cic. Marcell. 5, 15 (v. c. supra).—
e.
Belli artes, military skill:
cuilibet superiorum regum belli pacisque et artibus et gloria par,
Liv. 1, 35, 1:
haud ignotas belli artes,
id. 21, 1, 2:
temperata et belli et pacis artibus erat civitas,
id. 1, 21, 6.—
f.
Jus belli, the law of war: jura belli, the rights ( law) of war:
in re publica maxime servanda sunt jura belli,
Cic. Off. 1, 11, 34:
sunt et belli sicut pacis jura,
Liv. 5, 27, 6:
jure belli res vindicatur,
Gai. Inst. 3, 94.—
g.
Belli duces praestantissimos, the most excellent captains, generals, Cic. Or. 1, 2, 7:
trium simul bellorum victor,
a victor in three wars, Liv. 6, 4, 1 (cf.:
victor tot bellis,
id. 2, 27, 1). —
h.
Belli vulnera, Cic. Marcell. 8, 24.—
B.
Transf.
1.
Of things concr. and abstr.:
qui parietibus, qui tectis, qui columnis ac postibus meis... bellum intulistis,
Cic. Dom. 23, 60:
bellum contra aras et focos,
id. Phil. 3, 1, 1:
miror cur philosophiae... bellum indixeris,
id. Or. 2, 37, 155:
ventri Indico bellum,
Hor. S. 1, 5, 8.—
2.
Of animals:
milvo est quoddam bellum quasi naturale cum corvo,
Cic. N. D. 2, 49, 125:
hanc Juno Esse jussit gruem, populisque suis indicere bellum,
Ov. M. 6, 92.—
3.
With individuals:
quid mihi opu'st... cum eis gerere bellum, etc.,
Plaut. Stich. 1, 2, 14:
nihil turpius quam cum eo bellum gerere quicum familiariter vixeris,
Cic. Lael. 21, 77:
cum mihi uni cum improbis aeternum videam bellum susceptum,
id. Sull. 9, 28:
hoc tibi juventus Romana indicimus bellum,
Liv. 2, 12, 11:
falsum testem justo ac pio bello persequebatur,
id. 3, 25, 3:
tribunicium domi bellum patres territat,
id. 3, 24, 1; cf. Plin. Ep. 1, 2, 57.—Ironically:
equus Trojanus qui tot invictos viros muliebre bellum gerentes tulerit ac texerit,
Cic. Cael. 28, 67.—
4.
In mal. part., Hor. C. 3, 26, 3; 4, 1, 2.—
5.
Personified as god of war ( = Janus):
tabulas duas quae Belli faciem pictam habent,
Plin. 35, 4, 10, § 27:
sunt geminae Belli portae, etc.,
Verg. A. 7, 607:
mortiferumque averso in limine Bellum,
id. ib. 6, 279.—
6.
Plur.: bella, army ( poet.):
permanet Aonius Nereus violentus in undis, Bellaque non transfert (i.e. Graecorum exercitum),
Ov. M. 12, 24:
sed victae fera bella deae vexere per aequora,
Sil. 7, 472:
quid faciat bellis obsessus et undis?
Stat. Th. 9, 490.—
7.
Battle, = proelium:
rorarii dicti a rore: qui bellum committebant ante,
Varr. L. L. 7, 3, 92:
quod in bello saepius vindicatum in eos qui... tardius, revocati, bello excesserant,
Sall. C. 9, 4:
praecipua laus ejus belli penes consules fuit,
Liv. 8, 10, 7:
commisso statim bello,
Front. Strat. 1, 11, 2:
Actia bella,
Verg. A. 8, 675:
ingentem pugnam, ceu cetera nusquam Bella forent,
id. ib. 2, 439; cf. Flor. 3, 5, 11; Just. 2, 12; 18, 1 fin.; 24, 8; Hor. Ep. 2, 2, 98 (form duellum); Ov. H. 1, 1, 69; Verg. A. 8, 547; 12, 390; 12, 633; Stat. Th. 3, 666. —
8.
Bellum = liber de bello:
quam gaudebat Bello suo Punico Naevius!
Cic. Sen. 14, 50.
b.
Referring to the carrying on of the war: bellum gerere, to carry on a war; absol., with cum and abl., per and acc., or in and abl. (cf.:
bellum gerere in aliquem, 1. a. and f. supra): nisi forte ego vobis... cessare nunc videor cum bella non gero,
Cic. Sen. 6, 18:
cum Celtiberis, cum Cimbris bellum ut cum inimicis gerebatur,
id. Off. 1, 12, 38:
cum ei bellum ut cum rege Perse gereret obtigisset,
id. Div. 1, 46, 103:
erant hae difficultates belli gerendi,
Caes. B. G. 3, 10:
bellum cum Germanis gerere constituit,
id. ib. 4, 6:
Cn. Pompeius in extremis terris bellum gerebat,
Sall. C. 16, 5:
bellum quod Hannibale duce Carthaginienses cum populo Romano gessere,
Liv. 21, 1, 1:
alter consul in Sabinis bellum gessit,
id. 2, 62, 3:
de exercitibus per quos id bellum gereretur,
id. 23, 25, 5:
Chabrias bella in Aegypto sua sponte gessit,
Nep. Chabr, 2, 1.—Sometimes bellum administrare only of the commander, Cic. Imp. Pomp. 15, 43; Nep. Chabr. 2, 1. —Also (very rare):
bellum bellare,
Liv. 8, 40, 1 (but belligerantes is absol., Enn. ap. Cic. Off. 1, 12, 38; Ann. v. 201 Vahl.);
in the same sense: bellum agere,
Nep. Hann. 8, 3. —As a synonym:
bello persequi aliquem,
Nep. Con. 4, 1; cf. Liv. 3, 25, 3.—
(β).
Trahere or ducere bellum, to protract a war:
necesse est enim aut trahi id bellum, aut, etc.,
Cic. Att. 10, 8, 2:
bellum trahi non posse,
Sall. J. 23, 2:
belli trahendi causa,
Liv. 5, 11, 8:
morae qua trahebant bellum paenitebat,
id. 9, 27, 5:
suadere institui ut bellum duceret,
Cic. Fam. 7, 3, 2:
bellum enim ducetur,
id. ad Brut. 1, 18, 6; Nep. Alcib. 8, 1; id. Dat. 8, 4;
similarly: cum his molliter et per dilationes bellum geri oportet?
Liv. 5, 5, 1.—
(γ).
Bellum repellere, defendere, or propulsare, to ward off, defend one ' s self against a war:
bellum Gallicum C. Caesare imperatore gestum est, antea tantummodo repulsum,
Cic. Prov. Cons. 13, 32:
quod bellum non intulerit sed defenderit,
Caes. B. G. 1, 44:
Samnitium vix a se ipsis eo tempore propulsantium bellum,
Liv. 8, 37, 5.—
c.
Referring to the end of a war.
(α).
Bellum deponere, ponere, or omittere, to give up, discontinue a war:
in quo (i.e. bello) et gerendo et deponendo jus ut plurimum valeret lege sanximus,
Cic. Leg. 2, 14, 34:
(bellum) cum deponi victores velint,
Sall. J. 83, 1:
bellum decem ferme annis ante depositum erat,
Liv. 31, 1, 8:
nos depositum a vobis bellum et ipsi omisimus,
id. 31, 31, 19:
dicit posse condicionibus bellum poni,
Sall. J. 112, 1:
bellum grave cum Etruria positum est,
id. H. Fragm. 1, 9 Dietsch:
velut posito bello,
Liv. 1, 53, 5:
manere bellum quod positum simuletur,
id. 1, 53, 7:
posito ubique bello,
Tac. H. 2, 52; cf. Hor. Ep. 2, 1, 93; Verg. A. 1, 291:
omisso Romano bello Porsinna filium Arruntem Ariciam... mittit,
Liv. 2, 14, 5.—
(β).
Bellum componere, to end a war by agreement, make peace:
timerent ne bellum componeretur,
Cic. Fam. 10, 33, 3:
si bellum compositum foret,
Sall. J. 97, 2:
belli componendi licentiam,
id. ib. 103, 3; cf. Nep. Ham. 1, 5; id. Hann. 6, 2; id. Alcib. 8, 3; Verg. A. 12, 109;
similarly: bellum sedare,
Nep. Dat. 8, 5.—
(γ).
Bellum conficere, perficere, finire, to finish, end a war; conficere (the most usual term) and perficere, = to finish a war by conquering; finire (rare), without implying success:
is bellum confecerit qui Antonium oppresserit,
Cic. Fam. 11, 12, 2:
bellumque maximum conficies,
id. Rep. 6, 11, 11:
confecto Mithridatico bello,
id. Prov. Cons. 11, 27; cf. id. Fam. 5, 10, 3; id. Imp. Pomp. 14, 42:
quo proelio... bellum Venetorum confectum est,
Caes. B. G. 3, 16; cf. id. ib. 1, 30; 1, 44; 1, 54; 3, 28;
4, 16: bello confecto de Rhodiis consultum est,
Sall. C. 51, 5; cf. id. J. 36, 1; 114, 3:
neminem nisi bello confecto pecuniam petiturum esse,
Liv. 24, 18, 11; cf. id. 21, 40, 11; 23, 6, 2; 31, 47, 4; 32, 32, 6;
36, 2, 3: bello perfecto,
Caes. B. C. 3, 18, 5; Liv. 1, 38, 3:
se quo die hostem vidisset perfecturum (i. e. bellum),
id. 22, 38, 7; 31, 4, 2; cf. id. 3, 24, 1; 34, 6, 12; Just. 5, 2, 11:
neque desiturum ante... quam finitum aliqua tolerabili condicione bellum videro,
Liv. 23, 12, 10: finito ex maxima parte.. [p. 228] italico bello, Vell. 2, 17, 1; Curt. 3, 1, 9; Tac. A. 15, 17; Just. 16, 2, 6; 24, 1, 8; Verg. A. 11, 116.—
d.
Less usual connections:
bellum delere: non modo praesentia sed etiam futura bella delevit,
Cic. Lael. 3, 11; cf. Nep. Alcib. 8, 4:
alere ac fovere bellum,
Liv. 42, 11, 5:
bellum navare alicui,
Tac. H. 5, 25:
spargere,
id. A. 3, 21; id. Agr. 38; Luc. 2, 682:
serere,
Liv. 21, 10, 4:
circumferre,
Tac. A. 13, 37:
exercere,
id. ib. 6, 31:
quam celeriter belli impetus navigavit ( = quam celeriter navale bellum gestum est),
Cic. Imp. Pomp. 12, 34; so Flor. 2, 2, 17:
bellum ascendit in rupes,
id. 4, 12, 4:
bellum serpit in proximos,
id. 2, 9, 4; cf. id. 2, 2, 15:
bella narrare,
Cic. Or. 9, 30:
canere bella,
Quint. 10, 1, 91:
bella legere,
Cic. Imp. Pomp. 10, 28.—
3.
As object denoting place or time.
a.
Proficisci ad bellum, to depart for the war.
(α).
Of the commander:
consul sortitu ad bellum profectus,
Cic. Phil. 14, 2, 4; cf. id. Cat. 1, 13, 33:
ipse ad bellum Ambiorigis profectus,
Caes. B. G. 6, 29, 4:
ut duo ex tribunis ad bellum proficiscerentur,
Liv. 4, 45, 7; cf. id. 6, 2, 9: Nep. Alcib. 4, 1; Sall. H. 2, 96 Dietsch. —Post-class.:
in bellum,
Just. 2, 11, 9; Gell. 17, 9, 8.—
(β).
Of persons partaking in a war:
si proficiscerer ad bellum,
Cic. Fam. 7, 3, 1. —
b.
Ad bellum mittere, of the commander, Cic. Imp. Pomp. 17, 50; 21, 62.—
c.
In bella ruere, Verg. A. 7, 782; 9, 182:
in bella sequi,
id. ib. 8, 547.—
d.
Of time.
(α).
In the locative case belli, in war, during war; generally with domi ( = domi militiaeque):
valete, judices justissimi, domi bellique duellatores,
Plaut. Capt. prol. 68; so,
domi duellique,
id. As. 3, 2, 13 (v. I. supra):
quibuscunque rebus vel belli vel domi poterunt rem publicam augeant,
Cic. Off. 2, 24, 85:
paucorum arbitrio belli domique agitabatur,
Sall. J. 41, 7:
animus belli ingens, domi modicus,
id. ib. 63, 2; Liv. 2, 50, 11; 1, 36, 6; so id. 3, 43, 1; cf.:
bello domique,
id. 1, 34, 12:
domi belloque,
id. 9, 26, 21; and:
neque bello, neque domi,
id. 4, 35, 3.—Without domi:
simul rem et gloriam armis belli repperi,
Ter. Heaut. 1, 1, 60 (where belli may be taken with gloriam; cf.
Wagn. ad loc.): magnae res temporibus illis a fortissimis viris... belli gerebantur,
Cic. Rep. 2, 32, 86.—
(β).
In bello or in bellis, during war or wars, in the war, in the wars; with adj.:
ad haec quae in civili bello fecerit,
Cic. Phil. 2, 19, 47; cf. id. ib. 14, 8, 22:
in ipso bello eadem sensi,
id. Marcell. 5, 14:
in Volsco bello virtus enituit,
Liv. 2, 24, 8:
in eo bello,
id. 23, 46, 6:
in Punicis bellis, Plin.8, 14, 14, § 37: in bello Trojano,
id. 30, 1, 2, § 5.—Without adj.:
ut fit in bello, capitur alter filius,
Plaut. Capt. prol. 25:
qui in bello occiderunt,
Cic. Fam. 9, 5, 2:
quod in bello saepius vindicatum est in eos, etc.,
Sall. C. 9, 4:
non in bello solum, sed etiam in pace,
Liv. 1, 15, 8; 2, 23, 2:
in bello parta,
Quint. 5, 10, 42; 12, 1, 28.—
(γ).
Abl. bello or bellis = in bello or in bellis (freq.); with adjj.: nos semper omnibus Punicis Siciliensibusque bellis amicitiam fidemque populi Romani secuti sumus. Cic. Verr. 2, 5, 47, § 124:
bello Italico,
id. Pis. 36, 87:
Veienti bello,
id. Div. 1, 44, 100:
domestico bello,
id. Planc. 29, 70:
qui Volsco, Aurunco Sabinoque militassent bello,
Liv. 23, 12, 11:
victor tot intra paucos dies bellis,
id. 2, 27, 1:
nullo bello, multis tamen proeliis victus,
id. 9, 18, 9:
bello civili,
Quint. 11, 1, 36.—With gen.:
praesentiam saepe divi suam declarant, ut et apud Regillum bello Latinorum,
Cic. N. D. 2, 2, 6:
suam felicitatem Helvetiorum bello esse perspectam,
Caes. B. G. 1, 40.—Without attrib.:
qui etiam bello victis regibus regna reddere consuevit,
Cic. Sest. 26, 57:
res pace belloque gestas,
Liv. 2, 1, 1:
egregieque rebus bello gestis,
id. 1, 33, 9; so id. 23, 12, 11:
ludi bello voti,
id. 4, 35. 3:
princeps pace belloque,
id. 7, 1, 9:
Cotyn bello juvisse Persea,
id. 45, 42, 7:
bello parta,
Quint. 5, 10, 15; cf. id. 7, 4, 22; Ov. M. 8, 19.—
(δ).
Inter bellum (rare):
cujus originis morem necesse est... inter bellum natum esse,
Liv. 2, 14, 2:
inter haec bella consules... facti,
id. 2, 63, 1.—
4.
Bellum in attributive connection.
a.
Justum bellum.
(α).
A righteous war, Cic. Off. 1, 11, 36 (v. II. A. 2. a. th supra):
justum piumque bellum,
Liv. 1, 23, 4:
non loquor apud recusantem justa bella populum,
id. 7, 30, 17; so Ov. M. 8, 58; cf.: illa injusta sunt bella quae sine causa suscepta sunt, Cic. Rep. 3, 23, 35.—
(β).
A regular war (opp. a raid, etc.):
in fines Romanos excucurrerunt, populabundi magis quam justi more belli,
Liv. 1, 15, 1.—
b.
For the different kinds of war: domesticum, civile, intestinum, externum, navale, maritimum, terra marique gestum, servile, sociale; v. hh. vv.—
c.
Belli eventus or exitus, the result of a war:
quicunque belli eventus fuisset,
Cic. Marcell. 8, 24:
haud sane alio animo belli eventum exspectabant,
Sall. C. 37, 9:
eventus tamen belli minus miserabilem dimicationem fecit,
Liv. 1, 23, 2; cf. id. 7, 11, 1:
exitus hujus calamitosissimi belli,
Cic. Fam. 6, 21, 1:
cum esset incertus exitus et anceps fortuna belli,
id. Marcell. 5, 15; so id. Off. 2, 8,:
Britannici belli exitus exspectatur,
id. Att. 4, 16, 13:
cetera bella maximeque Veiens incerti exitus erant,
Liv. 5, 16, 8.—
d.
Fortuna belli, the chances of war:
adeo varia fortuna belli ancepsque Mars fuit ut,
Liv. 21, 1, 2; cf. Cic. Marcell. 5, 15 (v. c. supra).—
e.
Belli artes, military skill:
cuilibet superiorum regum belli pacisque et artibus et gloria par,
Liv. 1, 35, 1:
haud ignotas belli artes,
id. 21, 1, 2:
temperata et belli et pacis artibus erat civitas,
id. 1, 21, 6.—
f.
Jus belli, the law of war: jura belli, the rights ( law) of war:
in re publica maxime servanda sunt jura belli,
Cic. Off. 1, 11, 34:
sunt et belli sicut pacis jura,
Liv. 5, 27, 6:
jure belli res vindicatur,
Gai. Inst. 3, 94.—
g.
Belli duces praestantissimos, the most excellent captains, generals, Cic. Or. 1, 2, 7:
trium simul bellorum victor,
a victor in three wars, Liv. 6, 4, 1 (cf.:
victor tot bellis,
id. 2, 27, 1). —
h.
Belli vulnera, Cic. Marcell. 8, 24.—
B.
Transf.
1.
Of things concr. and abstr.:
qui parietibus, qui tectis, qui columnis ac postibus meis... bellum intulistis,
Cic. Dom. 23, 60:
bellum contra aras et focos,
id. Phil. 3, 1, 1:
miror cur philosophiae... bellum indixeris,
id. Or. 2, 37, 155:
ventri Indico bellum,
Hor. S. 1, 5, 8.—
2.
Of animals:
milvo est quoddam bellum quasi naturale cum corvo,
Cic. N. D. 2, 49, 125:
hanc Juno Esse jussit gruem, populisque suis indicere bellum,
Ov. M. 6, 92.—
3.
With individuals:
quid mihi opu'st... cum eis gerere bellum, etc.,
Plaut. Stich. 1, 2, 14:
nihil turpius quam cum eo bellum gerere quicum familiariter vixeris,
Cic. Lael. 21, 77:
cum mihi uni cum improbis aeternum videam bellum susceptum,
id. Sull. 9, 28:
hoc tibi juventus Romana indicimus bellum,
Liv. 2, 12, 11:
falsum testem justo ac pio bello persequebatur,
id. 3, 25, 3:
tribunicium domi bellum patres territat,
id. 3, 24, 1; cf. Plin. Ep. 1, 2, 57.—Ironically:
equus Trojanus qui tot invictos viros muliebre bellum gerentes tulerit ac texerit,
Cic. Cael. 28, 67.—
4.
In mal. part., Hor. C. 3, 26, 3; 4, 1, 2.—
5.
Personified as god of war ( = Janus):
tabulas duas quae Belli faciem pictam habent,
Plin. 35, 4, 10, § 27:
sunt geminae Belli portae, etc.,
Verg. A. 7, 607:
mortiferumque averso in limine Bellum,
id. ib. 6, 279.—
6.
Plur.: bella, army ( poet.):
permanet Aonius Nereus violentus in undis, Bellaque non transfert (i.e. Graecorum exercitum),
Ov. M. 12, 24:
sed victae fera bella deae vexere per aequora,
Sil. 7, 472:
quid faciat bellis obsessus et undis?
Stat. Th. 9, 490.—
7.
Battle, = proelium:
rorarii dicti a rore: qui bellum committebant ante,
Varr. L. L. 7, 3, 92:
quod in bello saepius vindicatum in eos qui... tardius, revocati, bello excesserant,
Sall. C. 9, 4:
praecipua laus ejus belli penes consules fuit,
Liv. 8, 10, 7:
commisso statim bello,
Front. Strat. 1, 11, 2:
Actia bella,
Verg. A. 8, 675:
ingentem pugnam, ceu cetera nusquam Bella forent,
id. ib. 2, 439; cf. Flor. 3, 5, 11; Just. 2, 12; 18, 1 fin.; 24, 8; Hor. Ep. 2, 2, 98 (form duellum); Ov. H. 1, 1, 69; Verg. A. 8, 547; 12, 390; 12, 633; Stat. Th. 3, 666. —
8.
Bellum = liber de bello:
quam gaudebat Bello suo Punico Naevius!
Cic. Sen. 14, 50.

Lewis & Short latin dictionary > bellum
17 domus

domus gen. ūs or (older) ī, locat. domī, rarely domō, domuī; dat. domuī or domō; abl. domō, rarely domū; plur nom. domūs; gen. (rare) domōrum or domuum; dat. and abl. domibus, f [1 DOM-], a house, dwelling-house, building, mansion, palace: Caesaris: te pater domu suā eiecit: theatrum coniunctum domui, Cs.: Ponendae domo area, H.: paries domui communis utrique, O.: tecta domorum, V.: ad praetoris domum ferre: in domos atque in tecta refugiebant, L.: ex illā domo emigrabat: in domo suā facere mysteria, N.— A home, dwelling, abode, residence: una domus erat: cum Romae domus eius, uxor, liberi essent: adulescentiae prima: in privatā domo furtum.— In gen., a building, edifice, structure, abode (poet.): labor ille domūs, the Labyrinth, V.: Ostia domūs, grotto, V.: aperite domos, caves (of the winds), O.: silex... nidis domus opportuna, site, V.: animae novis domibus vivunt, i. e. bodies, O.— A household, family, house: unast domus, T.: domus te nostra tota salutat: felix: in singulis domibus factiones, Cs.: multae lugubres domūs, L.: Tota domus duo sunt, O.: Stat fortuna domūs, V.: Cecropia, H.— Adverbial uses, locat., domi, at home, in the house: Nuptias domi adparari, T.: includit se: manet: apud me ponere: Est mihi pater, V.: domi suae deversari: id domi tuae est: domi Caesaris deprehensus.—Form domo (rare): domo se tenuit, N.— Acc, home, homewards, to the house: Abi domum, T.: viros domum venisse: domum reditus erat eius modi: Ite domum saturae, V.: domum meam venire: nuntiat domum fili: cum omnes domos omnium concursent: ut suas quisque abirent domos, L.— Abl, from home, out of the house: me in Capitolium domo ferre: exire domo meā.— Fig., a native country, own city, home, abode: hic quaerite Troiam, Hic domus est vobis, V.: Hic domus, haec patria est, V.—Of a school or sect: remigrare in domum veterem: plurimum domi atque in reliquā Galliā posse, Cs.: homo virtute domi suae princeps: belli domique, in war and peace, S.: domi militiaeque, at home and in the field: nullum factum aut militiae aut domi: imperia domum ad senatum renuntiare: (reditus) prius in Galliam quam domum: (Galli) ut domo Emigrent, Cs.: legatus domo missus: Qui genus? unde domo? V.: Domi habuit unde disceret, at hand, T.: id quidem domi est.
* * *
I
domi N F

house, building; home, household; (N 4 1, older N 2 1)

domi -- at home
II
domus N F

house, building; home, household; (N 4 1, older N 2 1)

domu -- at home

Latin-English dictionary > domus
18 apud

ăpŭd ( apud down to the time of Caesar, Corp. Inscr. I. 30; I. 196; and after 45 B. C. both apud, Inscr. Orell. 206; 818, and aput, ib. 206; 15; 34; another form of apud was apor, Paul. ex Fest. p. 26 Mull. apud, Ritschl, Rib. in Trag. et Com. Rel., Mull. in Lucil., and Dietsch in Sall.; aput, Lachm., Fleck. in Plaut.; both apud and aput, Mull. in Cat. and Rib. in Verg.) [Corssen once regarded apud as connected with apisci, as juxta with jungo, Ausspr. I. p. 335, 1st ed., but afterwards, ib. 2d ed. I. p. 197, he adopted Pott's view, that it was comp. of Sanscr. api, = to, toward, near (Gr. epi), and ad, old form ar, which view the form apor favors, and thus its strict meaning would be on to, unto; v. infra, IV.]; prep. gov. acc., with, at, by, near (regularly with words denoting rest, and primarily of persons, while ad properly designates only direction, motion, extension, etc., and is chiefly used of places; the diff. between apud and penes is given in Paul. ex Fest. p. 22 Mull.: apud et penes in hoc differunt, quod alterum personam cum loco significat, alterum personam et dominium ac potestatem; v. penes, and cf. Nep. Them. 7, 2: ad ephoros Lacedaemoniorum accessit, penes quos summum imperium erat, atque apud eos (v. infra, I. B. 2. a.) contendit, etc.; and for the difference between ad and apud, cf. Lucil. 9, 58 sq. Mull.: apud se longe alid est, neque idem valet ad se: Intro nos vocat ad sese, tenet intus apud se; syn.: ad, prope, coram, inter, in with abl.; rare in early Lat.; very freq. in Plaut., less freq. in Ter., seven times in Verg., five times in Juv., three times in Catull., twice in Ov, and once in Hor. and Prop.; never in Tib. or Pers.; very freq. in Cic., the historians, and the Vulg.).
I.
A.. In designating nearness in respect of persons, with, near: apud ipsum adstas, Att. ap. Non. p. 522, 25:
adsum apud te, genitor,
id. ib. p. 522, 32:
alteram (partem) apud me adponito,
Plaut. Trin. 4, 3, 60:
nunc hic apud te servio,
id. Capt. 2, 2, 62:
scriptorum non magnast copia apud me,
Cat. 68, 33 Mull.:
mane apud me,
Vulg. Gen. 29, 19:
Advocatum habemus apud Patrem,
ib. 1 Joan. 2, 1:
cum in lecto Crassus esset et apud eum Sulpicius sederet,
Cic. de Or. 2, 3, 12; so id. Pis. 26, and id. Rep. 3, 28.—
B.
Esp.
1.
a.. With a pron. or subst., apud me, te, se, aliquem, etc., with me, in my house, etc., in one's house, at the house of a person; Fr. chez moi, chez vous, chez soi, etc.:
Quis heri apud te? Naev., Com. Rel. p. 9 Rib.: dico eum esse apud me,
Plaut. Capt. 3, 2, 15; 4, 2, 73:
hic apud me hortum confodere jussi,
id. Aul. 2, 2, 66:
si commodumst, apud me, sis, volo,
Ter. Heaut. 1, 1, 110:
condixerant cenam apud me, Turp., Com. Rel. p. 108 Rib.: quid nunc virgo? Nempe apud test?
Plaut. Trin. 1, 2, 159:
Quid sibi volunt homines isti apud te?
Vulg. Num. 22, 9; ib. Matt. 26, 18:
cenabis bene apud me,
Cat. 13, 1:
apud me habitavit,
Cic. Clu. 33; id. Verr. 4, 111; 5, 77:
apud te cenavit,
id. Div. in Caecil. 58; id. Verr. 4, 49; id. Cael. 26; id. Deiot. 32:
in curia posita potius quam rure apud te, Titin., Com. Rel. p. 142 Rib.: mane apud me etiam hodie,
Vulg. Jud. 19, 9:
tenet intus apud se,
Lucil. 9, 59 Mull.:
Pompeius petiit, ut secum et apud se essem cotidie,
Cic. Att. 5, 6:
apud se fecit manere,
Vulg. Jud. 19, 7; ib. Luc. 11, 37:
de gladiis, quae apud ipsum erant deprehensa,
Cic. Cat. 3, 10:
Cum postridie apud eundem ventum exspectans manerem,
id. Phil. 1, 8:
mansit apud eum quattuor mensibus,
Vulg. Jud. 19, 2; ib. Act. 28, 14:
apud quem deversatus es,
Cic. Verr. 4, 37: apud nympham Calypsonem, Liv. And. ap. Prisc. p. 685 (cf. Hom. Od. 4, 557: Numphês en megaroisi Kalupsous):
habitasti apud Heium Messanae,
Cic. Verr. 4, 18; id. Cael. 51:
Fuisti apud Laecam illa nocte,
id. Cat. 1, 4, 9; id. de Or. 1, 22, 104; id. Att. 1, 8:
apud Ostorium Scapulam epulatur,
Tac. A. 14, 48:
apud Cornelium Primum juxta Velabrum delituit,
id. H. 3, 74; 1, 14:
Factum est, ut moraretur apud Simonem quendam,
Vulg. Act. 9, 43:
invenient hominem apud sororem tuam occultantem se,
Cic. Dom. 83:
qui apud te esset eductus,
id. Quinct. 69:
apud quem erat educatus,
id. Lael. 20, 75:
cum alter ejus filius apud matrem educaretur,
id. Clu. 27:
disciplina C. Cassii, apud quem educatus erat,
Tac. A. 15, 52:
se apud Q. Mucium jus civile didicisse,
id. Or. 30:
apud eosdem magistratus institutus,
Suet. Calig. 24:
servorum manus tamquam apud senem festinantes,
Tac. H. 1, 7:
in convivio apud regem,
id. A. 2, 57: Bene vale;
apud Orcum te videbo,
in the abode of Orcus, Plaut. As. 3, 3, 16:
sacrificasse apud deos, i. e. in templis deorum,
Tac. A. 11, 27:
frater apud Othonem militans,
in the army of Otho, id. H. 2, 26; so,
nec solum apud Caecinam (cognoscebatur id damnum composuisse),
id. ib. 2, 27:
quorum sint legati apud se,
in his camp, Caes. B. G. 4, 8; cf.:
Quos cum apud se in castris Ariovistus conspexisset,
id. ib. 1, 47:
dici hoc potest, Apud portitores eas (litteras) resignatas sibi,
at the custom-house, Plaut. Trin. 3, 3, 64; 3, 3, 80:
Quantillum argenti mihi apud trapezitam siet,
at the banker's, id. Capt. 1, 2, 90:
duo genera materiarum apud rhetoras tractantur, i. e. in scholis rhetorum, as he says just before,
Tac. Or. 35.—Apud me etc. is sometimes added to domi or in aedibus, or interchanges with domi: Me. Ubi namst, quaeso? Ch. Apud me domi, Ter. Heaut. 3, 1, 21:
a me insidias apud me domi positas esse dixerunt,
Cic. Sest. 41:
domi esse apud sese archipiratas dixit duos,
id. Verr. 5, 73; so Vulg. Gen. 27, 15:
quae (signa) cognovi apud istum in aedibus,
Cic. Verr. 1, 50:
esse illa signa domi suae, non esse apud Verrem,
id. ib. 4, 16:
nihil apud hanc lautum, pistor domi nullus,
id. Pis. 67; id. Clu. 165.—Hence,
b.
Trop.: apud se esse, to be at home, i. e. to be in one's senses, be one's self, be sane (only in conversational lang.; most freq. in Ter.; cf. Gr. en heautôi einai, Ar. Vesp. 642; opp. vecors, amens esse, to be out of one's wits, beside one's self; so Gr. phrenôn exestanai, Eur. Or. 1021):
Sumne ego apud me?
Plaut. Mil. 4, 8, 36:
Non sum apud me,
Ter. Phorm. 1, 4, 26, and Afran., Com. Rel, p. 170 Rib.:
Prae iracundia, Menedeme, non sum apud me,
Ter. Heaut. 5, 1, 48:
Vix sum apud me: ita animus commotust metu, spe, gaudio,
id. And. 5, 4, 34:
Num tibi videtur esse apud sese?
id. Hec. 4, 4, 85 (quasi ob amorem meretricis insanus, Don.):
proin tu fac, apud te ut sies,
id. And. 2, 4, 5 (= ut praeparatus sis, Don.); Petr. 129.—
2.
In respect of persons, in whose presence or before whom any thing is done or takes place, esp. of discussions or debates in which the persons have the right of decision (Web. Uebungsch. p. 33), before, in the presence of, = coram, ad.
a.
Of civil or military affairs, before:
cum res agatur apud praetorem populi Romani et apud severissimos judices,
Cic. Arch. 3:
apud eosdem judices reus est factus,
id. Clu. 22, 59:
vis de his judicari apud me?
Vulg. Act. 25, 9:
accusavit fratres suos apud patrem,
ib. Gen. 37, 2; ib. 1 Macc. 7, 6; ib. Joan. 5, 45:
hoc, quod nunc apud pontifices agis,
Cic. Dom. 51; 117:
istud ne apud eum quidem dictatorem quisquam egit isto modo,
id. Lig. 12:
qui hanc causam aliquotiens apud te egit,
id. Quinct. 30; so id. Verr. 2, 100; 3, 114; id. Caecin. 69; id. Sest. 120:
(populus Romanus) mihi potestatem apud se agendi dedit,
id. Verr. 5, 173: Repulsior secunda collatione dixit Cato in ea, quae est contra Cornelium apud populum, Paul. ex Fest. p. 286 Mull.:
tutoresne defendent apud istius modi praetorem?
Cic. Verr. 1, 153; id. Clu. 126: apud te cum sim defensurus me, Vulg. Act. [p. 146] 26, 2:
omnia apud praetores gererentur,
Tac. Or. 38:
causam nescio quam apud judicem defendebat,
Cic. Clu. 74; so Tac. A. 3, 12; id. Or. 19:
apud te defendit alium in ea voluntate non fuisse, in qua te,
Cic. Lig. 6:
apud judicem causam dicere,
id. Quinct. 43; id. Verr. 1, 26; id. Sex. Rosc. 85:
apud aliquem dicere,
id. Lig. 6; id. Deiot. 4:
verba apud senatum fecit,
id. Verr. 2, 2, 20:
habita apud senatum oratione,
Tac. A. 12, 25; 6, 8:
haec apud patres disseruit,
id. ib. 2, 43; 4, 2;
4, 6: modeste apud vos socius populi Romani questus est,
Cic. Verr. 4, 18:
Quae est ergo apud Caesarem querella?
id. Lig. 25:
isne apud vos obtinebit causam, qui etc.,
id. Caecin. 38:
petita multa est apud eum praetorem,
id. Verr. 1, 155:
causam contra aliquem apud centumviros dicere,
id. de Or. 2, 23, 98; Tac. Or. 38:
numerus oratorum quot annis apud magistratus publice subscribitur,
Cic. Verr. 3, 120:
apud eorum quem qui manumitteretur,
Liv. 41, 9: apud proconsules aliquem manumittere, Marcian. ap. Dig. 1, 162.—
b.
In extra judicial cases, before:
apud hunc confessus es et genus etc.,
Plaut. Capt. 2, 3, 52:
nullam causam dico, quin mihi Et parentum et libertatis apud te deliquio siet,
id. ib. 3, 4, 93:
apud erum qui (servos) vera loquitur,
id. Am. 2, 1, 43:
apud novercam querere,
id. Ps. 1, 3, 80:
ego apud parentem loquor,
Cic. Lig. 30:
plura fateri apud amicos,
Tac. A. 14, 62:
aliquid apud aliquem laudare,
Cic. Att. 2, 25; Tac. A. 13, 46; so Vulg. Gen. 12, 15:
aliquem apud aliquos vituperare,
Cic. Phil. 2, 11:
apud quem tu etiam nos criminari soles,
id. Vatin. 29.—
c.
Of one's feelings, views, judgment, with, in the view or sight of, before.
(α).
With verbs:
apud Tenedios sanctissimus deus habetur,
Cic. Fl. 61; id. Verr. 1, 49:
quod apud illos amplissimum sacerdotium putatur,
id. ib. 2, 126;
1, 69: si tutoris auctoritas apud te ponderis nihil habebat,
id. ib. 2, 55; id. Planc. 4:
apud judicem grave et sanctum esse ducetur,
id. Q. Rosc. 6:
Quae omnia apud nos partim infamia... ponuntur, Nep. praef. 5: justificatur apud Deum,
Vulg. Gal. 3, 11:
haec apud illos barbatos ridicula videbantur,
Cic. Mur. 26; id. Dom. 101:
unus dies apud Dominum (est) sicut mille anni, et mille anni sicut dies unus,
Vulg. 2 Pet. 3, 8.—
(β).
With adjj.:
fuisti apud pontifices superior,
Cic. Dom. 4:
qui honos est apud Syracusanos amplissimus,
id. Verr. 4, 137; id. Font. 36:
quam clara (expugnatio) apud omnes,
id. Verr. 1, 50; 2, 50:
Satis clarus est apud timentem quisquis timetur,
Tac. H. 2, 76; id. Or. 7:
hoc est apud Graecos prope gloriosius quam Romae triumphasse,
Cic. Fl. 31; Tac. H. 5, 17:
quod aeque apud bonos miserum est,
id. ib. 1, 29:
quae justa sunt apud nos,
Vulg. 1 Macc. 11, 33; ib. Rom. 2, 13:
tunc eritis inculpabiles apud Dominum,
ib. Num. 32, 22:
si is pretio apud istum idoneus esset,
Cic. Verr. 2, 121.—
(γ).
With substt.:
est tanta apud eos ejus fani religio atque antiquitas, ut etc.,
Cic. Verr. 1, 46:
tanta nominis Romani dignitas est apud omnes nationes, ut etc.,
id. ib. 5, 150:
qua (hic) apud omnes Siculos dignitate atque existimatione sit,
id. ib. 2, 111:
Dymnus modicae apud regem auctoritatis et gratiae,
Curt. 6, 72:
abominatio est uterque apud Deum,
Vulg. Prov. 17, 15.—Apud animum, apud animum meum, etc. sometimes stand for mihi, mecum, etc., or simply animo: Ea tute tibi subice et apud animum propone, before your mind, before you, Sulp. ap. Cic. Fam. 4, 5:
ipsi primum statuerint apud animos, quid vellent,
Liv. 6, 39, 11:
Sic apud animum meum statuo,
Sall. de Ord. Rep. 2:
sic statuere apud animum meum possum,
Liv. 34, 2, 4.—So with pers. pron. in Vulg. after the Greek: haec apud se (pros heauton) oravit, within himself, to himself, Luc. 18, 11: Sciens apud semet ipsum (en heautôi), in himself, Joan. 6, 62: statui hoc ipsum apud me (emautôi), ne etc., with myself, 2 Cor. 2, 1; so, hoc cogitet apud se (eph heautou), ib. 10, 7.—
d.
And simply before, in the presence of:
id apud vos proloquar,
Plaut. Capt. prol. 6:
nemo est meorum amicorum, apud quem expromere omnia mea occulta audeam,
Ter. Heaut. 3, 3, 14:
se jactant apud eos, quos inviti vident,
Cic. Fl. 61:
licet mihi, Marce fili, apud te gloriari, ad quem etc.,
id. Off. 1, 22, 78: de vobis glorior apud Macedones, Vulg. 2 Cor. 9, 2:
plus quam apud vos commemorari velitis,
Cic. Caecin. 77:
non apud indoctos loquor,
id. Pis. 68:
ostendit, quae quisque de eo apud se dixerit,
Caes. B. G. 1, 19:
quid apud magnum loquerentur Achillem,
Ov. M. 12, 163:
neque raro neque apud paucos talia jaciebat,
Tac. A. 4, 7:
loqui de se apud aliquem,
Cic. Att. 1, 3:
mentiri apud aliquem,
Plaut. Poen. 1, 1, 24:
apud aliquem profiteri,
Curt. 7, 7, 24:
Non est nobis haec oratio habenda apud imperitam multitudinem,
Cic. Mur. 61:
Caesar apud milites contionatur,
Caes. B. C. 1, 7:
gratias agere alicui apud aliquem,
Cic. Sest. 4; so Tac. A. 15, 22:
si quid (in me) auctoritatis est, apud eos utar, qui etc.,
Cic. Imp. Pomp. 2; so id. Lig. 16, and id. Red. in Sen. 24:
Quae fundebat apud Samson lacrimas,
Vulg. Jud. 14, 16.—
3.
Of a person with whom, in whose case something is, exists, is done, with, in the case of, often = in with abl.:
quom apud te parum stet fides,
Plaut. Ps. 1, 5, 62:
Et bene apud memores veteris stat gratia facti,
Verg. A. 4, 539:
At fides mihi apud hunc est,
Ter. Heaut. 3, 3, 10: De. Quid est? Ch. Itan parvam mihi fidem esse apud te? id. Phorm. 5, 3, 27:
ut apud me praemium esse positum pietati scias,
id. Hec. 4, 2, 8:
alioqui mercedem non habebitis apud Patrem vestrum,
Vulg. Matt. 6, 1:
illa res quantam declarat ejusdem hominis apud hostes populi Romani auctoritatem,
Cic. Imp. Pomp. 46:
(eum) Aeduorum auctoritatem apud omnes Belgas amplificaturum,
Caes. B. G. 2, 14:
si M. Petrei non summa auctoritas apud milites exstitisset,
Cic. Sest. 12:
Pompei auctoritas apud omnes tanta est. quanta etc.,
id. Fl. 14; id. Phil. 13, 7:
ecquid auctoritatis apud vos socii populi Romani habere debeant,
id. Div. in Caecil. 17; so id. Verr. 2, 14; id. Mur 38:
(servi) apud eum sunt in honore et pretio,
id. Sex. Rosc. 77; id. Verr. 5, 157; id. Cat. 3, 2:
videmus quanta sit in invidia quantoque in odio apud quosdam virtus et industria,
id. Verr. 5, 181:
quo majore apud vos odio esse debet quam etc.,
id. ib. 1, 42:
domi splendor, apud exteras nationes nomen et gratia,
id. Clu. 154; id. Mur. 38:
Dumnorigem, magna apud plebem gratia,
Caes. B. G. 1, 18:
tanti ejus apud se gratiam esse ostendit, uti etc.,
id. ib. 1, 20:
certe apud te et hos, qui tibi adsunt, veritas valebit,
Cic. Quinct. 5; id. Div. in Caecil. 17; id. Lig. 30; id. Marcell. 14; id. Mil. 34:
utrum apud eos pudor atque officium aut timor valeret,
Caes. B. G. 1, 40:
apud quem ut multum gratia valeret,
Nep. Con. 2, 1:
video apud te causas valere plus quam preces,
Cic. Lig. 31; so id. Lael. 4, 13, and Tac. H. 3, 36:
quod apud vos plurimum debebit valere,
Cic. Div. in Caecil. 11; so Caes. B. G. 1, 17, and Tac. H. 4, 73:
qui tantum auctoritate apud suos cives potuit, ut etc.,
Cic. Verr. 2, 113:
speravit sese apud tales viros aliquid posse ad etc.,
id. Sex. Rosc. 141:
(eum) apud finitimas civitates largiter posse,
Caes. B. G. 1, 18:
quae (pecunia) apud me contra fidem meam nihil potuisset,
Cic. Verr. 1, 19:
quae (memoria) plus apud eum possit quam salus civitatis,
id. Phil. 5, 51; id. Verr. 3, 131:
qui apud eum plurimum poterat,
id. ib. 3, 130:
qui apud me et amicitia et beneficiis et dignitate plurimum possunt,
id. Sex. Rosc. 4; so Caes. B. G. 1, 9.—So very rarely with adjj.:
faciles sunt preces apud eos, qui etc.,
Cic. Har. Resp. 63:
nihil me turpius apud homines fuisset,
id. Att. 2, 19:
apud quos miserum auxilium tolerabile miserius malum fecit,
Cels. 3, 23.—
4.
Of persons, of inhabitants of cities or countries, among whom one is, or something is, is done or happens, among = inter:
CONSOL. QVEI. FVIT. APVD. VOS., Epit. Scip. ap. Grotef. Gr. II. p. 296: homines apud nos noti, inter suos nobiles,
Cic. Fl. 52:
Ut vos hic, itidem ille apud vos meus servatur filius,
Plaut. Capt. 2, 2, 11; 2, 2, 62:
qui (colonus) perigrinatur apud vos,
Vulg. Exod. 12, 49:
qui regnabat apud vos,
ib. 1 Macc. 12, 7; ib. Matt. 13, 56; ib. Luc. 9, 41:
si iste apud eos quaestor non fuisset,
Cic. Div. in Caecil. 4; 65:
Apud eos fuisse regem Divitiacum,
Caes. B. G. 2, 4; 2, 2:
qui (praetores) apud illos a populo creantur,
Cic. Fl. 44:
apud quos consul fuerat,
id. Div. in Caecil. 66; id. Verr. 2, 5; 4, 108:
apud inferos illi antiqui supplicia impiis constituta esse voluerunt,
id. Cat. 4, 8; id. Tusc. 1, 5, 10; so Vulg. Eccli. 14, 17: Sunt apud infernos tot milia formosarum, Prop. 3, 2, 63:
fateri quae quis apud superos distulit in seram commissa piacula mortem,
Verg. A. 6, 568;
Vel. 2, 48, 2: studiis militaribus apud juventutem obsoletis,
Cic. Font. 42:
qui apud socios nominis Latini censi essent,
Liv. 41, 9:
qui apud gentes solus praestat, Naev., Com. Rel. p. 25 Rib.: quae sacra apud omnes gentes nationesque fiunt,
Cic. Verr. 4, 109:
id (simulacrum) apud Segestanos positum fuisse,
id. ib. 4, 80:
si apud Athenienses non deerant qui rem publicam defenderent,
id. Sest. 141, and Nep. Milt. 6, 2:
ille est magistratus apud Siculos, qui etc.,
Cic. Verr. 2, 131:
si tu apud Persas deprehensus etc.,
id. ib. 5, 166:
Apud Helvetios longe nobilissimus fuit Orgetorix,
Caes. B. G. 1, 2:
apud omnes Graecos hic mos est, ut etc.,
Cic. Verr. 2, 158, and id. Fragm. B. 7, 18 B. and K.:
quod apud Germanos ea consuetudo esset, ut etc.,
Caes. B. G. 1, 50:
aliis Germanorum populis usurpatum raro apud Chattos in consensum vertit,
Tac. G. 31:
Cui (mihi) neque apud Danaos usquam locus (est),
Verg. A. 2, 71:
apud Nahanarvalos antiquae religionis lucus ostenditur,
Tac. G. 43; 32; 38; 44; id. H. 4, 56; 4, 61; id. A. 2, 1; 2, 45: apud Graecos magis quam in ceteris nationibus exculta est medicina, Cels. praef. 3, 9.—So of an army, in, with, where in with abl. is commonly used:
qui apud exercitum cum Lucio Lucullo est,
in the army under L. Lucullus, Cic. Verr. 4, 49; so id. Arch. 11:
apud exercitum mihi fueris tot annos,
id. Mur. 45:
quod Hannibalem etiam nunc cum imperio apud exercitum haberent,
in the army with a command, Nep. Hann. 7, 3:
simul manere apud exercitus Titum utile videbatur,
Tac. H. 5, 10:
quod XII. pondo argenti habuisset apud exercitum,
with his troops, Plin. 33, 4, 50, § 143.—
5.
In designating the author of a work or of an assertion, apud aliquem, in, by, in the writings of, any one (the work itself being designated by in with abl.; as, de qua in Catone majore satis multa diximus, Cic. Off. 1, 42, 151:
Socraiem illum, qui est in Phaedro Platonis,
id. de Or. 1, 7, 28:
quo in libro,
id. ib. 1, 11, 47):
ut scriptum apud eundem Caelium est,
Cic. Div. 1, 26, 55:
apud Xenophontem autem moriens Cyrus major haec dicit,
id. Sen. 22, 79:
quod apud Platonem est in philosophos dictum, quod etc.,
id. Off. 1, 9, 28:
apud Agathoclem scriptum in historia est,
id. Div. 1, 24, 50:
ut est apud poetam nescio quem,
id. Phil. 2, 65:
Quod enim est apud Ennium, etc.,
id. Off. 1, 8, 26:
de qua (ambitione) praeclare apud eundem est Platonem, simile etc.,
id. ib. 1, 25, 87:
Apud Varronem ita est, etc.,
Plin. 18, 35, 79, § 348:
ut video scriptum apud Graecos,
Cic. Scaur. 4:
invenio apud quosdam auctores,
Tac. H. 2, 37; so id. A. 1, 81; 3, 3:
reperio apud scriptores,
id. ib. 2, 88:
apud Solonem,
i. e. in his laws, Cic. Leg. 2, 26, 64:
cui bono est, si apud te Agamemnon diserte loquitur, i. e. in tragoediis tuis,
Tac. Or. 9. —Also of speakers:
apud quosdam acerbior in conviciis narrabatur,
Tac. Agr. 22.—
6.
a.. Est aliquid apud aliquem = est alicui aliquid, apud aliquem being equivalent to dat. of possessor:
quae (scientia auguralis) mihi videtur apud majores fuisse dupliciter, ut etc.,
Cic. Leg. 2, 13, 33:
juris civilis magnum usum apud multos fuisse,
id. Brut. 41, 152:
cum apud eum summum esset imperium populi,
Nep. Phoc. 2, 4:
omnis gratia, potentia, honos, divitiae apud illos sunt,
Sall. C. 20, 8:
par gloria apud Hannibalem hostesque Poenos erat,
Liv. 22, 30, 8:
apud quos nulla loricarum galearumve tegmina (erant),
Tac. A. 12, 35:
pecuniam ac dona majora apud Romanos (esse),
id. H. 4, 76:
minorem esse apud victos animum,
id. ib. 3, 1;
2, 75: quando quidem est apud te virtuti honos,
Liv. 2, 1, 15: Phoebo sua semper apud me Munera sunt, Phoebus has his gifts with me, i. e. I have his gifts for Phoebus, Verg. E. 3, 62; so Hor. C. 3, 29, 5:
apud te est fons vitae,
Vulg. Psa. 35, 10:
apud Dominum (est) misericordia,
ib. ib. 129, 7.—
b.
Est aliquid apud aliquem also simply denotes that something is in one's hands, in his power, at his disposal:
erat ei apud me pauxillulum Nummorum,
Ter. Phorm. 1, 1, 3:
negasse habere se (phaleras): apud alium quoque eas habuisse depositas,
Cic. Verr. 4, 29:
multa (signa) deposita apud amicos,
id. ib. 4, 36:
apud quem inventus est scyphus,
Vulg. Gen. 44, 16; ib. [p. 147] Exod. 22, 4; ib. Deut. 24, 12.—So also of persons:
te pix atra agitet apud carnuficem,
in the hands of, Plaut. Capt. 3, 4, 65:
qui (obsides) apud eum sint,
Caes. B. G. 1, 31; 1, 33.—
c.
Apud aliquem = alicui, the dat. of indir. obj.:
remanet gloria apud me, Att., Trag. Rel. p. 194 Rib.: nihil apud Siculum, nihil apud civem Romanum tota in Sicilia reliquisse,
Cic. Verr. 4, 2:
si (cura rei publicae) apud Othonem relinqueretur,
Tac. H. 1, 13; 1, 20:
qui judicia manere apud ordinem Senatorium volunt,
Cic. Div. in Caecil. 8:
neque praemia caedis apud interfectorem mansura,
Tac. H. 2, 70; id. A. 15, 7:
fidens apud aliquem obligare,
Dig. 16, 1, 27.—So rarely with adjj.:
Essetne apud te is servos acceptissimus?
Plaut. Capt. 3, 5, 56:
non dicam amicum tuum, quod apud homines carissimum est,
Cic. Verr. 2, 110:
apud publicanos gratiosus fuisti,
id. ib. 2, 169; 4, 38; id. Fl. 76; id. Lig. 31: Apud homines hoc impossibile est;
apud Deum autem omnia possibilia sunt,
Vulg. Matt. 19, 26; ib. Marc. 10, 27.
II.
Transf. In designations of place,
A.
At, near, about, around, before (esp. freq. in the post-Aug. histt.) = ad, prope, circum, ante: tibi servi multi apud mensam adstant, Naev. ap. Prisc. p. 893 P. (Com. Rel. p. 10 Rib.):
verecundari neminem apud mensam decet,
Plaut. Trin. 2, 4, 77:
Quid apud hasce aedis negotii est tibi?
id. Am. 1, 1, 194:
Quid illisce homines quaerunt apud aedis meas?
id. Most. 4, 2, 26; id. Trin. 4, 2, 25: apud ignem adsidere, Turp. ap. Non. p. 522, 26 (Com. Rel. p. 100 Rib.); Sisenn. ap. Non. p. 86, 16:
navem is fregit apud Andrum insulam,
Ter. And. 1, 3, 17:
apud Tenedum pugna illa navalis,
Cic. Arch. 21:
ut apud Salamina classem suam constituerent,
Nep. Them. 3, 4:
apud oppidum morati,
Caes. B. G. 2, 7:
agri in Hispania apud Karthaginem Novam,
Cic. Agr. 1, 5:
bellatum apud Actium,
Tac. H. 1, 1; 1, 72; 3, 76:
Pugnabant alii tardis apud Ilion armis,
Ov. R. Am. 163:
morabatur in castris apud Galgalam,
Vulg. Jos. 10, 6:
quidquid apud durae cessatum est moenia Trojae,
Verg. A. 11, 288:
apud vetustam turrem, Att., Trag. Rel. p. 189 Rib.: apud castellum consedisse,
Tac. A. 4, 25:
Vitellianos, sua quemque apud signa, componunt,
id. H. 3, 35:
apud vexillum tendentes,
id. A. 1, 17:
trepidatur apud naves,
id. H. 2, 15:
hostis est non apud Anienem, sed in urbe,
Cic. Mur. 84; id. Fam. 2, 10, 5:
quam detraxerat apud rapidum Simoenta sub Ilio alto,
Verg. A. 5, 261:
apud abunaantem amnem et rapidas undas Inachi, Att., Trag. Rel. p. 175 Rib.: apud gelidi flumina Hebri,
Verg. A. 12, 331:
octo apud Rhenum legiones,
Tac. A. 1, 3:
apud ripam Rheni,
id. ib. 2, 83:
probavi te apud Aquam Contradictionis,
Vulg. Psa. 80, 8:
repertus apud fretum Siciliae,
Tac. A. 6, 14:
propitiata Juno apud proximum mare,
id. ib. 15, 44:
apud promunturium Miseni consedit in villa,
id. ib. 6, 50:
Ut aput nivem et ferarum gelida stabula forem, for in nive etc.,
Cat. 63, 53 Mull.:
apud altaria deum pepigere,
before, Tac. A. 11, 9:
decernuntur supplicationes apud omnia pulvinaria,
id. ib. 14, 12 (cf.:
unum diem circa omnia pulvinaria supplicatio fuit,
Liv. 41, 9):
apud Caesaris effigiem procubuit,
Tac. A. 12, 17; 13, 23:
quartum apud lapidem substiterat,
id. ib. 15, 60:
laudavit ipse apud rostra (for pro rostris),
Tac. A. 16, 6; so, apud forum (cf.: ad forum under ad, I. A. 3., and in Gr. Sophocl. Trach. 371, pros mesêi agorai;
on the other hand,
id. ib. 423, en mesêi agorai; id. ib. 524, têlaugei par ochthôi): Quidam apud forum mihi vendidit, Pomp., Com. Rel. p. 250 Rib.: Ch. Qui scis? By. Apud forum modo e Davo audivi, Ter. And. 2, 1, 2; 1, 5, 18:
Capuae multa apud forum aedificia de caelo tacta,
Liv. 41, 9 (Weissenb., in foro):
quod (templum) apud forum holitorium C. Duilius struxerat,
Tac. A. 2, 49.—
B.
At, in = in with abl. or gen. or abl. of place: CONSVLES SENATVM CONSOLVERVNT N. OCTOB. APVD AEDEM DVELONAI, S. C. de Bacch. I.; so,
ejus statuam majores apud aedem matris deum consecravisse,
Tac. A. 4, 64:
apud villam est,
Ter. Ad. 4, 1, 1; so Cic. Verr. 4, 22, 48:
Eum argentum sumpsisse apud Thebas ab danista fenore,
Plaut. Ep. 2, 2, 67:
deponere apud Solos in delubro pecuniam,
Cic. Leg. 2, 16, 40:
ut rationes apud duas civitates possim relinquere,
id. Att. 6, 7, 2: qui mense Aprili apud Baias essent, id. Fragm. B. 13, 4, 1 B. and K.;
13, 4, 4 iid.: seditio militum coepta apud Sucronem,
Liv. 28, 29:
donum apud Antium statuitur,
Tac. A. 3, 71:
bellis civilibus Maecenatem equestris ordinis cunctis apud Romam atque Italiam praeposuit,
id. ib. 6, 11:
Titus in consecrando apud Memphim bove Apide diadema gestavit,
Suet. Tit. 5:
quod Judaeam praeterveniens apud Hierosolymam non supplicasset,
id. Aug. 93:
apud Mediolanum,
Lact. Mort. Persec. 48:
eum pugionem apud Capitolium consecravit,
Tac. A. 15, 74:
Equitum Romanorum locos sedilibus plebis anteposuit apud Circum,
id. ib. 15, 32:
quae (effigies) apud theatrum Pompei locaretur,
id. ib. 3, 72:
qui (rei) apud aerarium pependissent,
Suet. Dom. 9 Roth:
cujus (scientiae) apiscendae otium apud Rhodum magistrum Thrasullum habuit,
Tac. A. 6, 20; 4, 14; so Suet. Aug. 92; Eutr. 7, 13:
ut civitati Cibyraticae apud Asiam subveniretur,
Tac. A. 4, 13; 4, 18; 16, 15:
apud Pharsaliam,
Liv. Epit. 111:
apud Palaestinam,
Eutr. 7, 13:
qui erant apud Helladam,
Vulg. 1 Macc. 8, 9. —
III.
Of time.
A.
With words denoting time or occasion, in, at (rare):
apud saeclum prius,
Ter. Eun. 2, 2, 15:
aliquem apud judicium persequi,
at the trial, Cic. Verr. 4, 104.—
B.
With words designating persons, with, among, in the time of:
hostis apud majores nostros is dicebatur, quem nunc etc.,
Cic. Off. 1, 12, 36:
fecerunt hoc multi apud majores nostros,
id. Verr. 2, 118; 5, 148:
Fuit eodem ex studio vir eruditus apud patres nostros,
id. Mur. 36; id. Off. 2, 24, 85; id. Lael. 2, 6:
Apud antiquos fuit Petron quidam, Cels. praef. 3, 9: aliam apud Fabricios, aliam apud Scipiones pecuniam (fuisse),
Tac. A. 2, 33.—
IV.
For ad with words implying motion (very rare):
APVT EVM PERVENIRE,
Inscr. Grut. 786, 5:
atque apud hunc eo vicinum,
Plaut. Mil. 2, 5, 70:
Bito apud aurificem,
Lucil. 30, 66 Mull.: apud legiones venit, Sall. Fragm. ap. Pomp. Commod. Don. p. 395 Lind.:
(naves) apud insulas longius sitas ejectae,
Tac. A. 2, 24:
qui apud Romanos de societate functus est legatione,
Vulg. 2 Macc. 4, 11.
► Apud has some peculiarities of position, chiefly in Tac.
(cf. ad, I. fin. b.)
a.
It is sometimes placed after its subst.:
quae fiunt apud fabros, fictores, item alios apud,
Varr. L. L. 6, 78, p. 104 Mull.:
Is locus est Cumas aput,
Lucr. 6, 747 Lachm.:
montem apud Erycum,
Tac. A. 4, 43:
ripam apud Euphratis,
id. ib. 6, 31:
Misenum apud et Ravennam,
id. ib. 4, 5 (in Suet. Dom. 9 the editt. vary between aerarium apud and apud aerarium; the latter seems preferable, and is adopted by Oudend., Bremi, Baumg.-Crus., and Roth).—
b.
It is sometimes placed between the subst. and adj.:
barbaras apud gentes,
Tac. A. 2, 88, 3, 26; 15, 60:
non modo Graecis in urbibus, sed Romana apud templa,
id. ib. 14, 14.—
c.
Twice in Verg. it stands before the secondary adjunct of its subst.:
apud durae moenia Trojae, A. 11, 288: apud gelidi flumina Hebri,
ib. 12, 331. Apud is never found in compound words. V. more on this word in Hand, Turs. I. pp. 405-416.

Lewis & Short latin dictionary > apud
19 fores

1.
fŏris, is, and more freq. in plur., fŏres, um, f. [Sanscr. dvār; Gr. thura; O. H. Germ. tor; Engl. door, etc.; cf. foras], a door, gate; in plur., the two leaves of a door (syn.: porta, janua, valvae, ostium, limen).
I.
Lit.
(α).
Sing.:
crepuit foris,
Plaut. Am. 1, 2, 34; cf. id. Cas. 5, 1, 17:
foris crepuit, concrepuit,
id. Aul. 4, 5, 5; id. Cas. 2, 1, 15; id. Bacch. 4, 9, 134; Ter. Ad. 2, 3, 11:
constitit ad geminae limina prima foris,
Ov. H. 12, 150:
ut lictor forem virgā percuteret,
Liv. 6, 34, 6:
cum forem cubiculi clauserat,
Cic. Tusc. 5, 20, 59:
forem thalami claudere,
Ov. A. A. 3, 228:
forem obdere alicui,
id. P. 2, 2, 42:
exclusus fore, cum Longarenus foret intus,
Hor. S. 1, 2, 67.—
(β).
Plur.:
ex quo (Jano) fores in liminibus profanarum aedium januae nominantur,
Cic. N. D. 2, 27, 67:
pol, haud periculum est, cardines ne foribus effringantur,
Plaut. As. 2, 3, 4 sq.; cf.:
sonitum prohibe forum et crepitum cardinum,
id. Curc. 1, 3, 1:
a nobis graviter crepuerunt fores,
Ter. Heaut. 3, 3, 52:
ad fores assistere,
Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66:
extra fores limenque carceris,
id. Tusc. 5, 28, 80:
robustae,
Hor. C. 3, 16, 2:
invisae,
id. S. 2, 3, 262:
asperae,
id. C. 3, 10, 3:
durae,
Tib. 1, 1, 56:
foribus inest clavis,
id. 1, 6, 34:
hostes incidentes semiapertis portarum foribus,
Liv. 26, 39, 22.—
B.
Transf., the door, opening, entrance of other things:
aeneus equus, cujus in lateribus fores essent,
Cic. Off. 3, 9, 38:
nassarum,
Plin. 32, 2, 5, § 11:
apum,
id. 21, 14, 48, § 82.—
II.
Trop.:
quasi amicitiae fores aperire,
Cic. Fam. 13, 10, 4:
artis fores apertas intrare,
Plin. 35, 9, 36, § 61:
rerum,
id. 2, 8, 6, § 31.
2.
fŏris, adv. [abl. form (denoting both the place where and the place whence), and answering to the acc. form foras, v. foras init. ].
I.
Out at the doors, out of doors, abroad, without (opp. intus, domi, etc.):
sinito ambulare, si foris, si intus volent,
Plaut. Capt. 1, 2, 5: cf.:
foris pascuntur, intus opus faciunt,
Varr. R. R. 3, 16, 5:
ille relictus intus, exspectatus foris,
Cic. Sull. 5. 17; cf.
also: nam et intus paveo, et foris formido,
Plaut. Cist. 4, 2, 20: aliorum intus corpus et foris lignum, ut nucum;
aliis foris corpus, intus lignum, ut prunis,
Plin. 15, 28, 34, § 112:
cum et intra vallum et foris caederentur,
Nep. Dat. 6:
domi et foris aegre quod sit, satis semper est,
Plaut. Cas. 2, 2, 8; cf.:
ut domo sumeret, neu foris quaereret,
id. Bacch. 4, 4, 6:
nec minore saevitia foris et in exteros grassatus est,
Suet. Ner. 36:
(consilium petere) foris potius quam domo,
Cic. Phil. 2, 11, 26:
te foris sapere, tibi non posse te auxiliarier,
Ter. Heaut. 5, 1, 49:
si foris cenat,
Plaut. Men. 1, 2, 17; cf.:
venit ad nos Cicero tuus ad cenam, cum Pomponia foris cenaret,
Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19 Orell. N. cr.:
cenitare,
id. Fam. 7, 16, 2; 9, 24, 3:
extrinsecus, cum ea, quae sunt foris neque inhaerent in rei natura, colliguntur,
id. de Or. 2, 39, 163:
haec studia delectant domi, non impediunt foris,
in public life, id. Arch. 7, 16; cf.:
cum ea contentio mihi magnum etiam foris fructum tulisset,
i. e. beyond the senate, id. Fam. 1, 9, 20:
fuit ille vir cum foris clarus, tum domi admirandus, neque rebus externis magis laudandus quam institutis domesticis,
id. Phil. 2, 28, 69:
et domi dignitas et foris auctoritas retinetur,
abroad, id. Rosc. Am. 47, 136; cf.:
parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,
id. Off. 1, 22, 76; and:
otium foris, foeda domi lascivia,
Tac. A. 13, 25:
foris valde plauditur,
among the people, Cic. Q. Fr. 2, 8, 1:
egere, foris esse Gabinium, sine provincia stare non posse,
i. e. in the people's power, in debt, id. Pis. 6, 12.—
(β).
As prep. with acc. (late Lat.): constitutus si sit fluvius, qui foris agrum non vagatur, beyond, Auct. de Limit. p. 273 Goes.:
ut terminos foris limites ponerentur,
id. ib. —
II.
From without, from abroad, = extrinsecus:
at, quaecumque foris veniunt, impostaque nobis Pondera sunt,
Lucr. 5, 543:
sed quod ea non parit oratoris ars, sed foris ad se delata, tamen arte tractat,
Cic. Part. 14, 48: aut sumere ex sua vi atque natura, aut assumere foris. id. de Or. 2, 39, 163; cf.:
foris assumuntur ea, quae non sua vi sed extranea sublevantur,
id. ib. 2, 40, 173; id. Inv. 1, 11, 15; 2, 24, 71:
auxilium non petendum est foris,
id. Tusc. 3, 3, [p. 768] 6:
ut in ipsa (arte) insit, non foris petatur extremum,
id. Fin. 3, 7, 24.—
(β).
Strengthened by ab:
quoniam in ulcus penetrat omnis a foris injuria,
Plin. 17, 24, 37, § 227.

Lewis & Short latin dictionary > fores
20 foris

1.
fŏris, is, and more freq. in plur., fŏres, um, f. [Sanscr. dvār; Gr. thura; O. H. Germ. tor; Engl. door, etc.; cf. foras], a door, gate; in plur., the two leaves of a door (syn.: porta, janua, valvae, ostium, limen).
I.
Lit.
(α).
Sing.:
crepuit foris,
Plaut. Am. 1, 2, 34; cf. id. Cas. 5, 1, 17:
foris crepuit, concrepuit,
id. Aul. 4, 5, 5; id. Cas. 2, 1, 15; id. Bacch. 4, 9, 134; Ter. Ad. 2, 3, 11:
constitit ad geminae limina prima foris,
Ov. H. 12, 150:
ut lictor forem virgā percuteret,
Liv. 6, 34, 6:
cum forem cubiculi clauserat,
Cic. Tusc. 5, 20, 59:
forem thalami claudere,
Ov. A. A. 3, 228:
forem obdere alicui,
id. P. 2, 2, 42:
exclusus fore, cum Longarenus foret intus,
Hor. S. 1, 2, 67.—
(β).
Plur.:
ex quo (Jano) fores in liminibus profanarum aedium januae nominantur,
Cic. N. D. 2, 27, 67:
pol, haud periculum est, cardines ne foribus effringantur,
Plaut. As. 2, 3, 4 sq.; cf.:
sonitum prohibe forum et crepitum cardinum,
id. Curc. 1, 3, 1:
a nobis graviter crepuerunt fores,
Ter. Heaut. 3, 3, 52:
ad fores assistere,
Cic. Verr. 2, 1, 26, § 66:
extra fores limenque carceris,
id. Tusc. 5, 28, 80:
robustae,
Hor. C. 3, 16, 2:
invisae,
id. S. 2, 3, 262:
asperae,
id. C. 3, 10, 3:
durae,
Tib. 1, 1, 56:
foribus inest clavis,
id. 1, 6, 34:
hostes incidentes semiapertis portarum foribus,
Liv. 26, 39, 22.—
B.
Transf., the door, opening, entrance of other things:
aeneus equus, cujus in lateribus fores essent,
Cic. Off. 3, 9, 38:
nassarum,
Plin. 32, 2, 5, § 11:
apum,
id. 21, 14, 48, § 82.—
II.
Trop.:
quasi amicitiae fores aperire,
Cic. Fam. 13, 10, 4:
artis fores apertas intrare,
Plin. 35, 9, 36, § 61:
rerum,
id. 2, 8, 6, § 31.
2.
fŏris, adv. [abl. form (denoting both the place where and the place whence), and answering to the acc. form foras, v. foras init. ].
I.
Out at the doors, out of doors, abroad, without (opp. intus, domi, etc.):
sinito ambulare, si foris, si intus volent,
Plaut. Capt. 1, 2, 5: cf.:
foris pascuntur, intus opus faciunt,
Varr. R. R. 3, 16, 5:
ille relictus intus, exspectatus foris,
Cic. Sull. 5. 17; cf.
also: nam et intus paveo, et foris formido,
Plaut. Cist. 4, 2, 20: aliorum intus corpus et foris lignum, ut nucum;
aliis foris corpus, intus lignum, ut prunis,
Plin. 15, 28, 34, § 112:
cum et intra vallum et foris caederentur,
Nep. Dat. 6:
domi et foris aegre quod sit, satis semper est,
Plaut. Cas. 2, 2, 8; cf.:
ut domo sumeret, neu foris quaereret,
id. Bacch. 4, 4, 6:
nec minore saevitia foris et in exteros grassatus est,
Suet. Ner. 36:
(consilium petere) foris potius quam domo,
Cic. Phil. 2, 11, 26:
te foris sapere, tibi non posse te auxiliarier,
Ter. Heaut. 5, 1, 49:
si foris cenat,
Plaut. Men. 1, 2, 17; cf.:
venit ad nos Cicero tuus ad cenam, cum Pomponia foris cenaret,
Cic. Q. Fr. 3, 1, 6, § 19 Orell. N. cr.:
cenitare,
id. Fam. 7, 16, 2; 9, 24, 3:
extrinsecus, cum ea, quae sunt foris neque inhaerent in rei natura, colliguntur,
id. de Or. 2, 39, 163:
haec studia delectant domi, non impediunt foris,
in public life, id. Arch. 7, 16; cf.:
cum ea contentio mihi magnum etiam foris fructum tulisset,
i. e. beyond the senate, id. Fam. 1, 9, 20:
fuit ille vir cum foris clarus, tum domi admirandus, neque rebus externis magis laudandus quam institutis domesticis,
id. Phil. 2, 28, 69:
et domi dignitas et foris auctoritas retinetur,
abroad, id. Rosc. Am. 47, 136; cf.:
parvi sunt foris arma, nisi est consilium domi,
id. Off. 1, 22, 76; and:
otium foris, foeda domi lascivia,
Tac. A. 13, 25:
foris valde plauditur,
among the people, Cic. Q. Fr. 2, 8, 1:
egere, foris esse Gabinium, sine provincia stare non posse,
i. e. in the people's power, in debt, id. Pis. 6, 12.—
(β).
As prep. with acc. (late Lat.): constitutus si sit fluvius, qui foris agrum non vagatur, beyond, Auct. de Limit. p. 273 Goes.:
ut terminos foris limites ponerentur,
id. ib. —
II.
From without, from abroad, = extrinsecus:
at, quaecumque foris veniunt, impostaque nobis Pondera sunt,
Lucr. 5, 543:
sed quod ea non parit oratoris ars, sed foris ad se delata, tamen arte tractat,
Cic. Part. 14, 48: aut sumere ex sua vi atque natura, aut assumere foris. id. de Or. 2, 39, 163; cf.:
foris assumuntur ea, quae non sua vi sed extranea sublevantur,
id. ib. 2, 40, 173; id. Inv. 1, 11, 15; 2, 24, 71:
auxilium non petendum est foris,
id. Tusc. 3, 3, [p. 768] 6:
ut in ipsa (arte) insit, non foris petatur extremum,
id. Fin. 3, 7, 24.—
(β).
Strengthened by ab:
quoniam in ulcus penetrat omnis a foris injuria,
Plin. 17, 24, 37, § 227.

Lewis & Short latin dictionary > foris

Страницы

См. также в других словарях:

Domi — may refer to: Binə, Khojavend, Azerbaijan DOM Inspector, software Didier Domi, French footballer Mahir Domi, Albanian linguist. Tie Domi, Canadian ice hockey player Dominika Cibulková, Slovakian tennis player Domus, the Latin term meaning house… … Wikipedia
Domi — ist der Familienname folgender Personen: Didier Domi (* 1978), französischer Fußballspieler Tie Domi (* 1969), kanadischer Eishockeyspieler Diese Seite ist eine Begriffsklärung zur Unterscheidung mehrerer mit demselben Wort b … Deutsch Wikipedia
Domi Lini — (Друскининкай,Литва) Категория отеля: Адрес: Šlaito g. 4, LT 66371 Друскининкай, Литва … Каталог отелей
Domi Aloisii — (Рим,Италия) Категория отеля: Адрес: Viale Giuseppe Mazzini 96, Ватикан, 00195 Рим, Ит … Каталог отелей
DOMI — domini, domini, dominis, Domino, Domitius … Abbreviations in Latin Inscriptions
Domi' — 12.5 centavos, moneda antigua, un real … Vocabulario del idioma zapoteco istmeño
Dòmi — Yon repo moun pran kote tout kò moun nan ap repoze menmsi espri li pa ap repoze. Nan moman repo sa a je moun nan fèmen, li pa konnen anyen ki ap pase sou kote li, e li kapab reve. Yon ti frè lanmò. Somèy. Repo … Definisyon 2500 mo Kreyòl
Domi leones, foris vulpes. — См. Перед сильными мы зайцы, Перед слабыми слоны … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Domi habuit, unde discere. — См. Что дома есть, за тем к соседу не ходить … Большой толково-фразеологический словарь Михельсона (оригинальная орфография)
Tie Domi — Born November 1, 1969 (1969 11 01) (age 42) Windsor, ON, CAN Height … Wikipedia
Tie Domi — Kanada Tie Domi Personenbezogene Informationen Geburtsdatum 1. November 1969 Geburtsort Windsor, Ontario, Kanada … Deutsch Wikipedia

Словари и энциклопедии на Академике

Перевод: со всех языков на английский

domi N F

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Словари и энциклопедии на Академике

Перевод: со всех языков на английский

domi N F

См. также в других словарях:

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка: